Wypełniacze a biostymulatory skóry

Jak zatrzymać błędne koło utraty objętości?

Zmiany objętości twarzy, zachodzące najczęściej w sposób stopniowy, mogą mieć ogromny wpływ na wygląd (a pośrednio także samopoczucie). Do stosunkowo szybko zauważalnych skutków tego procesu zalicza się zwiotczenie skóry na linii żuchwy, opadające powieki, głębokie bruzdy nosowo-wargowe i zapadnięte policzki. Z problemem tym radzą sobie wypełniacze i biostymulatory skóry. 

Paweł Ciuba

Obecnie na rynku dostępna jest ogromna liczba wypełniaczy.W prostym ujęciu klasyfikuje się na tymczasowe (rozkładalne), półtrwałe oraz trwałe (nierozkładalne). Tymczasowe wypełniacze, takie jak kwas hialuronowy i kolagen, ulegają całkowitej degradacji przez otaczającą tkankę w ciągu kilku miesięcy. Natomiast stałe wypełniacze poprzez to, że nie ulegają biodegradacji mogą powodować poważne i nieodwracalne skutki uboczne. Ich zastosowanie wymaga od zabiegowca wysokiego stopnia specjalizacji do wykonania zabiegu, dobrej znajomości anatomii twarzy i dużego doświadczenia. 

Chociaż środki trwałe oferują znaczące korzyści kliniczne, to krótkotrwały efekt objętościowy, łatwość korekcji i często odwracalne działania niepożądane sprawiają, że biodegradowalne wypełniacze stanowią atrakcyjną opcję dla pacjentów.

W przypadku wypełniaczy tymczasowych efekt objętościowy wynika z przejściowej odpowiedzi zapalnej skóry z towarzyszącym jej obrzękiem. Zmiany te ustępują w niedługim czasie po wstrzyknięciu wypełniacza. Późniejsza aktywacja fibroblastów i neokolageneza to dwa kolejne czynniki przyczyniające się do zwiększenia objętości wypełnianych obszarów skóry. Ale skutkują wyłącznie częściowym wszczepieniem wypełniacza w otaczającą tkankę.

Współcześnie stosowane biodegradowalne wypełniacze

stymulują neokolagenezę dla bardziej trwałych efektów estetycznych i niosą ze sobą niskie ryzyko zdarzeń niepożądanych lub poważnych powikłań. Chociaż środki trwałe oferują znaczące korzyści kliniczne, to krótkotrwały efekt objętościowy, łatwość korekcji i często odwracalne działania niepożądane sprawiają, że biodegradowalne wypełniacze stanowią atrakcyjną opcję dla pacjentów.

Najczęściej stosowanymi tymczasowymi wypełniaczami są te produkowane na bazie kwasu hialuronowego. W zabiegach estetycznych kwas ten wykorzystywany jest do korygowania objętości i granic warg, zmarszczek wokół oczu, przemodelowania kształtu twarzy, korygowania blizn i niedoskonałościami tkanek miękkich.

Ze względu na ryzyko wystąpienia infekcji przy zastosowaniu większej ilości kwasu hialuronowego, wypełniacze na jego bazie wykorzystuje się głównie do wypełnia punktowego. Całkowita wstrzykiwana objętość kwasu utrzymuje się do momentu całkowitego wchłonięcia przez organizm. Szybkość tego procesu zależy od wielu czynników, na przykład stylu życia. Niewątpliwą zaletą wypełniaczy kwasu hialuronowego jest możliwość – jeśli efekt zabiegu jest niezadowalający – ich rozpuszczenia za pomocą enzymu hialuronizady.

Zaletą tymczasowych wypełniaczy (a jednocześnie biostymulatorów skóry) jest naturalny wygląd  i spowolnienie procesu starzenia się tkanek.

HA nie posiada specyficzności narządowej ani gatunkowej, w związku z tym teoretycznie nie istnieje ryzyko reakcji alergicznej. Czas działania wynosi średnio 6 miesięcy, z kolei efekt resztkowy utrzymuje się do 2–3 lat.

Krótki okres utrzymywania się efektów uznaje się za podstawową wadę HA. Obecnie dostępne na rynku wypełniacze HA, w zależności od stężenia kwasu, gęstości sieciowania i procesu produkcyjnego, cechują się odmienną pojemnością hydratacyjną. Zbyt powierzchowne umieszczenie wypełniaczy HA lub nierównomierne rozmieszczenie wstrzykniętego produktu może prowadzić do wystąpienia widocznych, jasnych guzków w skórze. Zator naczyń krwionośnych przez wstrzyknięcie HA jest najpoważniejszym powikłaniem. Może to prowadzić do martwicy narządów, takich jak ślepota, czy udar mózgu.

W ostatnich latach rośnie

popularność wypełniaczy na bazie kwasu polimlekowego.

Jego biodegradowalna i nieimmunogenna cząsteczka cechuje się zdolnością do stymulowania syntezy kolagenu. Zapewnia w ten sposób trwalszy efekt wypełniania, który utrzymuje się przez okres co najmniej 10 miesięcy. Stosuje się go do wypełnienia głębokich bruzd nosa w celu zdefiniowania objętości i granic twarzy. A także do wypełnienia zmarszczek i zwiotczałej skóry na policzkach, dłoniach, czy szyi. Kwas ten wstrzykuje się głęboko w tkankę, gdzie po wchłonięciu wody rozpoczyna się proces syntezy kolagenu.

Efekty zabiegu stają się widoczne na przestrzeni kilku tygodni, a nawet miesięcy. Zaletą tej grupy wypełniaczy (a jednocześnie biostymulatorów skóry) jest naturalny wygląd  i spowolnienie procesu starzenia się tkanek.

Do grupy tymczasowych wypełniaczy zalicza się również kwas glikolowy. Posiada on właściwości złuszczające i stymulujące produkcję nowych komórek, co pozwala na, eliminację zmarszczek i blizn. W wyniku jego wstrzyknięcia na skórze może pojawić się rumień, obrzęk i zaczerwienienie. Jednak przechodzą w sposób samoistny w ciągu kilku dni.

Należy również wspomnieć o istnieniu ryzyka wystąpienia reakcji zapalnej, która może objawiać się swędzeniem lub bólem w miejscu wstrzyknięcia. Wypełniacze na bazie kwasu glikolowego są stosunkowo bezpieczne i nie wywołują reakcji alergicznej. Natomiast infekcje zdarzają się niezwykle rzadko i są spowodowane przede wszystkim nieprzestrzeganiem podstawowych zasad higieny podczas wykonywania zabiegu. 

Kolagen jest resorbowalnym wypełniaczem,

który stosowany jest do korekcji nieregularności konturów twarzy. Pierwotnie kolagen wstrzykiwano do skóry właściwej i tkanki podskórnej w celu skorygowania blizn potrądzikowych, lipoatrofii, głębokich bruzd nosowo-wargowych i powiększania tkanek miękkich. Efekty zabiegu utrzymują się zwykle krócej niż przez okres 6 miesięcy.

Pod względem histopatologicznym wołowe włókna kolagenowe są znacznie grubsze od ludzkich. Posiadają jednorodny wygląd prawie całkowicie pozbawiony przestrzeni pomiędzy pojedynczymi włóknami, mniejszą liczbę fibroblastów oraz brak zdolności załamywania spolaryzowanego światła. Przed wstrzyknięciem produktów z kolagenu wołowego należy przeprowadzić skórny test alergiczny. Do rzadkich powikłań ogólnoustrojowych związanych ze wstrzyknięciem kolagenu zalicza się objawy grypopodobne, trudności w oddychaniu oraz ciężkie wstrząsy anafilaktyczne.

Wymóg przeprowadzenia testów skórnych przed wstrzyknięciem kolagenu w celu identyfikacji pacjentów narażonych na reakcje alergiczne oraz krótki czas działania – szczególnie w bardziej ruchomych obszarach twarzy – ograniczyły popularność stosowania kolagenu bydlęcego jako wypełniacza. Pomimo późniejszego opracowania kolagenu pochodzenia ludzkiego – aby zmniejszyć ryzyko występowania reakcji alergicznych – popyt na ten produkt gwałtownie spadł z powodu pojawienia się na rynku usług zabiegów estetycznych produktów, które oferują długotrwałe efekty przy minimalnym ryzyku wystąpienia skutków ubocznych.

CaHA jest biokompatybilnym, biodegradowalnym, resorbowalnym i biostymulującym wypełniaczem, który może stymulować endogenną produkcję kolagenu. Zaletą produktu jest minimalne ryzyko migracji. Histopatologicznie CaHA praktycznie nie pobudzają reakcji na obecność ciało obcego. Mikrosfery tego wypełniacza ulegają degradacji raczej w wyniku rozkładu enzymatycznego niż fagocytozy. Początkowe powiększenie zapewnia sam implant, ale w ciągu kilku miesięcy ulega on zmniejszeniu aż do całkowitego zaniku po 9–12 miesiącach. Kiedy makrofagi zaczynają rozkładać implant, wokół mikrosfer CaHA może tworzyć się nowy kolagen.

Najczęściej spotykanymi syntetycznymi wypełniaczami

są między innymi silikon  (w postaci czystej lub olejowej), polimetakrylan metylu, hydroksyapatyt wapnia i żel poliakryloamidowy. Do modelowania twarzy stosuje się także nowe formy wypełniacza HA zawierające w składzie kwas hialuronowy.

Ponieważ wypełniacze trwałe cechują się określoną wagą i gęstością, dlatego z upływem lat zaobserwować można przesuwanie się wstrzykniętej substancji z powodu działania siły grawitacyjnej.

Stałe wypełniacze wstrzykiwane są na głębokość skóry właściwej, Ich zaletą jest możliwość zapewnienia długoterminowej korekty wyglądu. Efekt utrzymuje się przez okres około dwóch lat. Ta grupa wypełniaczy – z powodu swojej trwałości i braku biokompatybilności – może stanowić przyczyny nieodwracalnych skutków ubocznych. Należy podkreślić, że ten rodzaj wypełniaczy można usunąć z organizmu tylko i wyłącznie poprzez chirurgiczne usunięcie tkanki w miejscu, w którym nastąpiło wstrzyknięcie, ponieważ wnikają one do tkanek łącznych. 

Wypełniacze trwałe cechują się określoną wagą i gęstością. Dlatego z upływem lat zaobserwować można przesuwanie się wstrzykniętej substancji z powodu działania siły grawitacyjnej. W wyniku migracji wypełniacz uwidocznia się w innym obszarze, często prowadząc do tzw. efektu spuchnięcia twarzy. Ponadto w wyniku gwałtownej utraty masy ciała możliwe jest uwidocznienie się wstrzykniętych wypełniaczy.

W związku z tym obowiązkiem specjalistów jest informowanie pacjentów zarówno o możliwych do osiągnięcia efektach, jak i ryzyku wystąpienia wielu powikłań nawet w dłuższej perspektywie czasowej. Tylko świadome podjęcie przez pacjenta decyzji warunkuje jego satysfakcję i zadowolenie z zabiegu.

Paweł Ciuba
Ukończył studia na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku w 2007 roku. Praktykę w dziedzinie medycyny estetycznej zdobywał podczas szkoleń i kursów w renomowanych klinikach medycyny estetycznej i anti-aging. Ukończył m. in. szkolenie w zakresie zaawansowanych technik iniekcji toksyny botulinowej, zastosowania kwasu hialuronowego w wypełniaczach estetycznych. Pracuje w klinice Skopia Estetic Clinic.