Co znajdziesz w artykule?
– Procesy starzenia wpływają na strukturę oraz wsparcie dla otaczających tkanek. Sprawia to, że okoliczne struktury stają się bardziej podatne na przemieszczenia tkanki tłuszczowej. Co w konsekwencji może spowodować wystąpienie przepukliny tłuszczowej – mówi dr Michał Charytonowicz.
rozmawiał Jakub Wojtaszczyk
Jak odróżnić obrzęk limfatyczny od przepukliny tłuszczowej?
– Obrzęk limfatyczny i przepuklina tłuszczowa to dwa różne stany patologiczne, które można zaobserwować w różnych obszarach ciała. Istnieje kilka cech, które mogą pomóc w odróżnieniu obrzęku limfatycznego od przepukliny tłuszczowej. Ten pierwszy jest to nagromadzenie bogatobiałkowego płynu, czyli limfy, w tkankach. Jest spowodowany niewydolnością układu limfatycznego.
Początkowymi objawami najczęściej są swędzenie i obrzęk ciastowaty. Czyli taki, w którego przypadku po naciśnięciu na objętą tym procesem skórę powstaje dołek znikający po co najmniej kilku sekundach. Z czasem zwykle ulega on stwardnieniu. W późniejszych stadiach występują zwłóknienia limfostatyczne, stwardnienia tkanek, pogrubienie skóry, przebarwienia, głębokie fałdy skórne, złogi tłuszczu oraz brodawczaki. Występuje on głównie na kończynach, lecz może pojawiać się na różnych obszarach ciała.
A przepuklina tłuszczowa?
– To wyniosłość lub uwypuklenie powstałe przez wypiętrzenie tkanki tłuszczowej poza prawidłowe położenie przez miejsce o obniżonej oporności. Wynika z osłabienia lub uszkodzenia otaczających struktur, takich jak między innymi mięśnie i więzadła, pozwalając tłuszczowi przedostać się poza jego pierwotne miejsce występowania. Powodem występowania przepuklin jest również miejscowe zwiększone ciśnienie w danej okolicy.
Przepuklina tłuszczowa nie zanika po naciśnięciu. Jeśli pacjent leży, wypukłość może być mniej widoczna, ale staje się bardziej zauważalna podczas wykonywania wysiłku fizycznego, kichania lub kaszlu. Najczęściej dotyczy okolic brzucha, ale może występować również w innych miejscach.
Jakie są przyczyny powstawania obrzęku limatycznego?
– Obrzęk limfatyczny, znany także jako chłonny, wywołany niewydolnością układu limfatycznego, może być spowodowany różnymi przyczynami, które możemy podzielić na pierwotne i wtórne. Do tych pierwszych możemy zaliczyć choroby genetyczne, takie jak wrodzony obrzęk limfatyczny typu I lub II.
Najczęstszą przyczyną wtórną na świecie są infekcje: gruźlica, róża czy filarioza (zakażenie pasożytem występującym w krajach tropikalnych). Nowotwory, zapalenia i napromieniowanie również mogą doprowadzić do obrzęku limfatycznego. Występują również przyczyny jatrogenne, do których należy wycięcie węzłów chłonnych ze względu na nowotwór złośliwy – najczęstsza przyczyna na zachodzie. A także przyczyny idiopatyczne między innymi otyłość olbrzymia i masywne obrzęki tłuszczowe.
Jakie są powody powstawania przepukliny tłuszczowej okolicy twarzy?
– Przepuklina tłuszczowa okolicy twarzy to stan, w którym tkanka tłuszczowa przemieszcza się lub wypycha się poza granice miejsca jej pierwotnego występowania. Proces ten jest związany z różnymi czynnikami, głównie z procesem starzenia się. Z wiekiem dochodzi do utraty elastyczności skóry, zmniejszenia napięcia tkanek miękkich, więzadeł twarzy, mięśni, utraty objętości tkanki tłuszczowej lub jej hipertrofii oraz resorpcji kości.
Wszystkie te procesy wpływają na strukturę oraz wsparcie dla otaczających tkanek. Sprawia to, że okoliczne struktury stają się bardziej podatne na przemieszczenia tkanki tłuszczowej, co w konsekwencji może spowodować wystąpienie przepukliny tłuszczowej.
W trakcie zwalczania efektów procesu starzenia się ważną warstwą jest SMAS (Superficial Musculo-Aponeurotic System). Jest to warstwa tkanki łącznej i mięśniowej, która leży pod skórą twarzy i towarzyszącą jej podskórną tkanką tłuszczową. Z czasem SMAS może ulec osłabieniu i rozciągnięciu, co wpływa na napięcie skóry i tkanki tłuszczowej. W rezultacie przepuklina tłuszczowa często objawia się jako pogłębienie fałdów skórnych i utrata konturu twarzy. Aby poprawić te zmiany, niektórzy ludzie decydują się na zabiegi chirurgiczne, takie jak lifting twarzy, aby przywrócić młodszy wygląd.
Czy przepuklina tłuszczowa okolicy twarzy jest możliwa do usunięcia przez zabiegi medycyny estetycznej, czy tylko chirurgiczne?
– Przepuklina tłuszczowa okolicy twarzy jest stanem, który może być skutecznie skorygowany za pomocą zabiegów chirurgicznych. Niechirurgiczne metody w ramach medycyny estetycznej mogą pomóc, lecz nie zastąpią metod chirurgicznych. Wybór odpowiedniego podejścia zależy od indywidualnych cech pacjenta, stopnia zaawansowania przepukliny tłuszczowej oraz preferencji dotyczących metod leczenia.
Zabiegi chirurgiczne, takie jak lifting twarzy i blefaroplastyka są często stosowane w celu korekcji przepukliny tłuszczowej. Chirurg może dostosować procedury do konkretnych potrzeb pacjenta, poprawiając kontur twarzy i usuwając nadmiar tkanki tłuszczowej. Istnieją również mniej inwazyjne opcje należące do medycyny estetycznej, które mogą pomóc w osiągnięciu tego celu, takie jak wypełniacze.
Jakie zabiegi są zalecane w przypadku przepukliny tłuszczowej okolicy twarzy, a jakie dla obrzęku limfatycznego?
– Przepuklinę tłuszczową okolicy twarzy można usunąć za pomocą zabiegu chirurgicznego, do których należy między innymi lifting twarzy. Jest on skuteczny w poprawianiu konturu twarzy i redukcji przepukliny tłuszczowej. Innym przykładem jest blefaroplastyka, która umożliwia odmłodzenie okolic oczu, w tym redukcje przepukliny tłuszczowej. Występują również metody mniej inwazyjne, które nie będą tak skuteczne jak chirurgiczne. Należy do nich wstrzykiwanie wypełniaczy, takich jak kwas hialuronowy, który może pomóc w poprawie objętości w obszarach, gdzie występuje utrata tkanki tłuszczowej.
Leczenie obrzęków limfatycznych w pierwszej kolejności polega na usunięciu przyczyny jego wystąpienia. Poza tym występują metody fizjoterapeutyczne, farmakologiczne i chirurgiczne.
Czy może Pan przedstawić wspomniane metody?
– Fizjoterapia obejmuje techniki drenażu limfatycznego, bandażowania kompresyjnego i gimnastyki odbarczającej. Wspomagająco można stosować masaż pneumatyczny. Po zakończeniu początkowego intensywnego leczenia chorzy muszą nosić pończochy, rękawy uciskowe o odpowiednim stopniu kompresji (3. i 4. klasa ucisku) lub nieelastyczne wyroby uciskowe w ciągu dnia oraz w wielu przypadkach bandażować kończynę na noc.
Leczenie farmakologiczne obejmuje antybiotyki. W przypadku filariozy znajdują zastosowanie odpowiednie leki przeciwpasożytnicze. Pewną skuteczność, zwłaszcza we wczesnych fazach obrzęku, wykazują flawonoidy: rutozydy i diosmina. Należy pamiętać, że istotnymi metodami leczenia są zabiegi mikrochirurgiczne, liposukcja oraz radykalne leczenie operacyjne.
Czy istnieją skuteczne metody zapobiegania przepuklinie tłuszczowej okolicy twarzy i obrzękowi limfatycznemu?
– Nie ma metod, które są w stanie zagwarantować uniknięcie wystąpienia przepuklin okolicy twarzy oraz obrzęku limfatycznego. Występują z kolei pewne elementy, które pozwolą nam ograniczyć to ryzyko. Podstawą jest unikanie czynników mogących być przyczynami wyżej wymienionych stanów. Do metod zapobiegania wystąpienia przepukliny tłuszczowej okolicy twarzy należy stosowanie zdrowej diety, regularna aktywność fizyczna, unikanie palenia tytoniu, promieni UV, zachowanie odpowiedniej wagi oraz odpowiednia ilość snu.
Natomiast w celu uniknięcia wystąpienia obrzęku limfatycznego powinniśmy regularnie ćwiczyć, unikać długotrwałego stania lub siedzenia, zachować odpowiednią wagę, ograniczać nadmierne spożycie soli, stosować odpowiednią higienę i pielęgnację skóry oraz unikać skrajnych temperatur.
dr Michał Charytonowicz – ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej we Wrocławiu. W latach 2006–2011 odbywał specjalizację z chirurgii ogólnej w Oddziale Chirurgii Ogólnej Szpitala MSWiA we Wrocławiu. A następnie Klinice Chirurgii Małoinwazyjnej Akademickiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Specjalizację z chirurgii plastycznej odbył we Wschodnim Centrum Leczenia Oparzeń i Chirurgii Rekonstrukcyjnej. W latach 2013–2017 związany z Kliniką Chirurgii Plastycznej Szpitala im. Prof. Orłowskiego w Warszawie, gdzie zajmował stanowisko starszego asystenta. Od 2014–2017 r. zajmował stanowisko asystenta naukowo–dydaktycznego Kliniki Chirurgii Plastycznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.
Autor publikacji i doniesień zjazdowych z zakresu chirurgii plastycznej oraz leczenia oparzeń. Od wielu lat regularnie uczestniczy w kursach i kongresach z zakresu chirurgii plastycznej oraz medycyny estetycznej organizowanych zarówno w kraju jak i za granicą. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej oraz Polskiego Towarzystwa Leczenia Oparzeń. Lek. Michał Charytonowicz jest współwłaścicielem Kliniki Chirurgii Plastycznej Dr Szczyt w Konstancinie.
