Co znajdziesz w artykule?
Pielęgnacja skóry dojrzałej według obecnych trendów to w szczególności stymulacja skóry, bioregeneracja i biorewitalizacja. Pielęgnacja domowa to intensywne nawilżanie i ochrona przed wpływem promieniowania UV. Z jakich zabiegów warto skorzystać w gabinetach kosmetologów i jak pielęgnować skórę w domu? Na te pytania odpowiadam w artykule.
Aneta Kołaczek
Charakterystyka skóry dojrzałej
Proces starzenia się skóry daje o sobie znać poprzez następujące objawy:
- postępującą suchość skóry oraz towarzyszące jej świąd i łuszczenie się naskórka, związane z zahamowaniem procesów syntezy kwasu hialuronowego;
- ścieńczenie i szorstkość naskórka, związane z atrofią warstwy ziarnistej i kolczystej;
- zmarszczki, początkowo mimiczne zlokalizowane wokół oczu i ust, pogłębiające się wraz z upływem czasu;
- przebarwienia związane z brakiem ochrony przed światłem UV oraz zaburzeniami wydzielania i magazynowania melaniny;
- zwiększoną kruchość naczyń krwionośnych, zwiększoną tendencję do powstawania teleangiektazji;
- ograniczenia wydzielania potu i łoju, zanik gruczołów łojowych;
- nadmierne rogowacenie naskórka.
Proces starzenia się skóry nieodłącznie wiąże się ze spadkiem aktywności fibroblastów, a co za tym idzie zahamowaniem procesów syntezy kolagenu i elastyny. Istniejące włókna kolagenu i elastyny stają się bardziej sztywne (m.in. w wyniku procesów glikacji), twarde i nierównomiernie rozmieszczone, przez co skóra traci elastyczność.
Czynniki odpowiedzialne za proces starzenia się skóry dzielimy na:
- genetyczne;
- wewnętrzne, do których zaliczamy m.in. wpływ przebytych chorób, procesów zapalnych, stresu i zaburzeń gospodarki hormonalnej;
- zewnętrzne – wpływ m.in.: promieniowania UV, palenia papierosów, nieprawidłowej pielęgnacji.
Proces starzenia się skóry nieodłącznie wiąże się ze spadkiem aktywności fibroblastów, a co za tym idzie zahamowaniem procesów syntezy kolagenu i elastyny. Istniejące włókna kolagenu i elastyny stają się bardziej sztywne, twarde i nierównomiernie rozmieszczone, przez co skóra traci elastyczność.
Z procesem starzenia się skóry ściśle łączą się zjawiska takie jak:
- inflammaging,
- fotostarzenie,
- stres oksydacyjny,
- glikacja.
Na szczęście na te zjawiska mamy wpływ i za pomocą odpowiedniej pielęgnacji, diety i stylu życia jesteśmy w stanie je opóźniać, łagodzić ich przebieg i ograniczać widoczność objawów.
Nawilżanie
Naturalnymi elementami procesu starzenia się skóry są spadek ilości glikozaminoglikanów oraz upośledzenie funkcji i struktury płaszcza hydrolipidowego naskórka. Czynniki te skutkują postępującą suchością skóry. Woda jest niezbędna dla utrzymania podstawowych funkcji komórek skóry, aktywności enzymów, prawidłowej cyrkulacji krwi i składników odżywczych.
Nawilżanie jest ważne bez względu na wiek, jednak przy cerze dojrzałej troska o prawidłowy poziom nawilżenia skóry nabiera szczególnego znaczenia. Skóra sucha niesie za sobą dyskomfort, świąd, zaczerwienienia, podrażnienia; ryzyko rozwoju stanów zapalnych, ziemisty koloryt, wyraźniej widoczne zmarszczki.
Przeciwdziałanie suchości skóry należy rozpocząć już na etapie jej oczyszczania. Do mycia i demakijażu warto wybierać kosmetyki oparte na łagodnych składnikach myjących (m.in. betainie, glukozydach, surfaktantach aminokwasowych).
Silnie pieniące się detergenty przyczyniają się do nasilenia problemu ubytków lipidów warstwy lipidowej naskórka. Przekładają się one na upośledzenie funkcji barierowych naskórka i zwiększenie transepidermalnej utraty wody ze skóry.
Nawilżanie jest ważne bez względu na wiek, jednak przy cerze dojrzałej troska o prawidłowy poziom nawilżenia skóry nabiera szczególnego znaczenia. Skóra sucha niesie za sobą dyskomfort, świąd, zaczerwienienia, podrażnienia; ryzyko rozwoju stanów zapalnych, ziemisty koloryt, wyraźniej widoczne zmarszczki.
Tuż po oczyszczeniu skóry warto zaaplikować jej ochronny krem bogaty w naturalne masła i oleje będące źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, uzupełniających ubytki warstwy lipidowej naskórka. Dotyczy to skóry twarzy jak i całego ciała. W pielęgnacji dojrzałej, przesuszonej skóry sprawdzą się m.in. olej jojoba, olej z wiesiołka, z ogórecznika, z avocado, konopny. Prawidłowa pielęgnacja nawilżająca cery dojrzałej zwraca uwagę na ceramidy.
Ograniczanie transepidermalnej ucieczki wody to jedno. Drugą metodą zapewniającą skórze właściwe nawilżenie jest dostarczanie jej substancji wiążących wodę, szczególnie kwasu hialuronowego. Możemy dostarczać go skórze z kosmetyków, iniekcji w gabinetach medycyny estetycznej, jak i doustnie.
Współczesna kosmetologia stawia na pielęgnację holistyczną. Warto zatem pamiętać o piciu odpowiedniej ilości wody (wg Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności jest to 2 litry dla mężczyzn i 2,5 litra dla kobiet). Także spożywaniu warzyw i owoców bogatych w wodę i sole mineralne oraz pokarmów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3, -6 i -9.
Biorewitalizacja i biorestrukturyzacja
Za gładkość, elastyczność i wytrzymałość skóry odpowiada kolagen. Białko złożone z trzech łańcuchów polipeptydowych zwiniętych w potrójną helisę, o masie cząsteczkowej 1500 do 5000 daltonów. Postępujący wraz z wiekiem spadek ilości kolagenu w skórze związany jest m.in. z:
- aktywnością enzymów powodujących degradację tego cennego białka – metaloproteinaz, powstających w nadmiarze m.in. w wyniku oddziaływania na skórę promieniowania UV;
- aktywnością wolnych rodników i niewydolnością naturalnych systemów antyoksydacyjnych;
- nieprawidłową dietą, bogatą w cukier, prowadzącą do procesów glikacji – wiązania cząsteczek cukrów z cząsteczkami białek, którego następstwem jest usztywnienie białka, spadek elastyczności skóry;
- spadkiem ilości estrogenów.
W ciągu 5 lat od rozpoczęcia menopauzy skóra traci 30% kolagenu. Stymulacja skóry do bardziej intensywnej produkcji kolagenu jest pierwszym celem terapii anty-aging.
Skórę możemy stymulować:
- wewnętrznie – dostarczając suplementy diety i pokarmy zawierające aminokwasy (zwłaszcza prolinę, hydroksyprolinę, glicynę i lizynę) będące substratami do wytwarzania kolagenu. Do prawidłowego przebiegu procesu syntezy kolagenu konieczna jest obecność w organizmie witaminy C (kwasu askorbinowego), żelaza i jonów miedzi;
- zewnętrznie – za pomocą zabiegów estetycznych takich jak m.in.: mezoterapia mikroigłowa, zabiegi z czynnikami wzrostu, zabiegi z zastosowaniem IPL, diod LED, frakcjonowanie laserowe i szereg innych.
Nakłuwanie skóry polega na kontrolowanym i bezpiecznym uszkadzaniu jej zewnętrznej warstwy, skutkującym stymulacją procesów syntezy kolagenu i odbudowy tkanek. Wielokrotne nakłuwanie skóry rollerem zbudowanym z igieł ze stali chirurgicznej, o określonej długości aktywuje fibroblasty i pobudza procesy autoregeneracji.
W wyniku nakłuwania dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i uwolnienia m.in. płytek krwi i czynników wzrostu, które stymulują komórki tkanki łącznej do produkcji białek macierzy pozakomórkowej. Jednym z zabiegów bazujących na fenomenie zjawiska nakłuwania jest mezoterapia.
Mezoterapia igłowa jest zabiegiem, podczas którego za pomocą niewielkich nakłuć odpowiedniej grubości igłą dostarcza się skórze koktajl składników aktywnych takich jak m.in. witaminy, aminokwasy, peptydy, kwas hialuronowy, minerały, antyoksydanty. W mezoterapi igłowej iniekcje wykonywane są śródskórnie lub podskórnie.
Mezoterapia igłowa wykorzystuje igły o długości (w zależności od obszaru ciała) 1-4 mm, mezoterapia mikroigłowa z kolei 0,1-0,3 mm. Mezoterapia mikroigłowa zwiększa transport przeznaskórkowy.
Stymulatory tkankowe to preparaty pobudzające naturalne procesy odbudowy skóry. Zastosowanie stymulatorów tkankowych przynosi wyraźne zagęszczenie skóry oraz naturalny efekt poprawy sprężystości i wyglądu twarzy, bez zmiany jej rysów. Do stymulatorów tkankowych zliczamy m.in. hydroksyapatyt wapnia, kwas L-polimlekowy, polikaprolakton, polinukleotydy, bursztynian sodu.
Pielęgnacja okolicy oka
Skóra okolic oczu z uwagi na specyficzną budowę (skóra okolic oczu jest czterokrotnie cieńsza niż w innych częściach twarzy) oraz stale poruszające się mięśnie mimiczne, jako pierwsza zdradza oznaki starzenia.
Pielęgnacja okolicy oka w gabinecie kosmetologa ma na celu przyspieszenie metabolizmu komórkowego, stymulację fibroblastów oraz poprawę mikrokrążenia. Siateczkę zmarszczek, cienie i obrzęki, przebarwienia i dolinę łez (wąskie zagłębienie skóry od nosa, wokół oczodołu) pomogą zniwelować zabiegi takie jak: mezoterapia, zabiegi wypełniające z kwasem hialuronowym, zabiegi liftingujące, zabieg frakcyjnej radiofrekwencji mikroigłowej, karboksyterapia, peelingi.
Pielęgnacja domowa to przede wszystkim codzienny, staranny i delikatny demakijaż, delikatny masaż, ochrona przeciwsłoneczna i kremy intensywnie nawilżające i natłuszczające.
Znaczenie mikrobiomu
Badania nad mikrobiomem skóry i jego wpływem na prawidłowe funkcjonowanie skóry to w ostatnich latach gorący temat w kosmetologii. Mikrobiom to warstwa formowana przez mikroorganizmy bytujące na powierzchni naskórka. Określana niekiedy jako najbardziej zewnętrzna warstwa ochronna skóry.
Szacuje się że w skład mikrobiomu skóry wchodzi od 500 do 1000 gatunków bakterii. Mikrobiom tworzą zarówno bakterie pożyteczne jak i pasożytnicze, a kluczem do sukcesu jest utrzymanie między nimi równowagi. Brak równowagi przyczynia się do rozwoju nadwrażliwości skóry oraz dermatoz m.in. AZS, egzemy, trądziku.
Zainteresowanie mikrobiomem skóry ma swój początek w badaniach nad mikrobiotą jelitową. Mówi się nawet, że zdrowie skóry bierze w swój początek w jelitach. W tym kontekście szczególnego znaczenia dla stanu skóry nabiera prawidłowa dieta.
Zainteresowanie naukowców budzi również relacja między mikrobiom a starzeniem się skóry. Jedna z teorii dotycząca wpływu mikrobiomu na starzenie się skóry uwzględnia zmiany wartości pH skóry. Zdrowa skóra ma pH lekko kwaśne w granicach 4,2-5,6. Taka wartość pH pozwala m.in. na prawidłowe pełnienie przez skórę funkcji barierowych oraz ochronę skóry przed rozwojem patogenów. Z wiekiem pH skóry rośnie do wartości około 7. Wyższe pH skóry przyczynia się m.in. do wzrostu aktywności metaloproteinaz – enzymów degradujących kolagen i elastynę.
By wspomagać równowagę mikrobiomu skóry dojrzałej warto sięgać po kosmetyki zawierające pre-, pro- i postbiotyki. Prebiotyki to składniki stwarzające bakteriom korzystne warunki do rozwoju. Prebiotyki działają selektywnie – wspierają rozwój bakterii pożytecznych, nie wpływają na funkcjonowanie bakterii pasożytniczych. Do prebiotyków zaliczamy m.in. węglowodany pochodzenia roślinnego np. inulinę.
Postbiotyki to zestaw metabolitów pozyskiwanych z komórek bakteryjnych. Probiotyki wg definicji WHO to żywe mikroorganizmy, które podane do organizmu w odpowiedniej ilości wywierają pozytywny efekt zdrowotny.
Z uwagi na konieczność zachowania czystości mikrobiologicznej kosmetyków, probiotyki wykorzystywane w recepturach kosmetyków to najczęściej bakterie tyndalizowane lub lizaty bakteryjne. Bakterie tyndalizowane to bakterie poddane obróbce termicznej, hamującej możliwość ich rozmnażania.
Do zadań probiotyków należy:
- wspomaganie odporności skóry,
- wspomaganie rozwoju pożytecznej mikroflory naskórka,
- ochrona skóry przed wpływem patogenów i szkodliwych czynników środowiska zewnętrznego,
- wspomaganie regeneracji skóry.
Zainteresowanie mikrobiomem skóry ma swój początek w badaniach nad mikrobiotą jelitową. Mówi się nawet, że zdrowie skóry bierze w swój początek w jelitach. W tym kontekście szczególnego znaczenia dla stanu skóry nabiera prawidłowa dieta.
Czego szukać w kosmetykach do cery dojrzałej?
Zabiegi kosmetologiczne przynoszą najlepsze rezultaty gdy łączymy je z odpowiednio dobraną pielęgnacją domową. Do kanonu składników aktywnych wykorzystywanych w kosmetykach anty-aging zaliczamy witaminy A, C i E, antyoksydanty, koenzym Q10.
Witamina A – wykorzystywana w kosmetykach w postaci palmitynianu retinylu, retinolu i popularnego ostatnio retinaldehydu, pobudza procesy syntezy kolagenu. Rozjaśnia przebarwienia posłoneczne, hamuje aktywność metaloproteinaz, poprawia jedność i elastyczność skóry, zwiększa syntezę glikozaminoglikanów.
Witamina C – jest niezbędna skórze do prawidłowego przebiegu procesu syntezy kolagenu. Niedobór witaminy C powoduje zakłócenie procesu, przekładające się na spadek elastyczności i jędrności skóry, pogłębianie się zmarszczek. A także kruchości naczyń włosowatych i tendencję do powstawania siniaków i mikrowylewów. Witamina C jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów, szczególnie skutecznym w połączeniu z witaminą E.
Niekontrolowana aktywność wolnych rodników jest jedną z teorii starzenia się skóry. Stąd w kosmetykach do cery dojrzałej nie może zabraknąć antyoksydantów. Do silnych antyoksydantów zaliczamy m.in.: bogate w polifenole ekstrakty roślinne (m.in. ekstrakt z zielonej herbaty, z granatu, z winorośli i szereg innych), karotenoidy, kwas α-liponowy, kwas ferulowy.
Koenzym Q10 – jest silnym przeciwutleniaczem, poprawia odporność skóry na uszkodzenia wywołane przez kolagenazę (enzym niszczący włókna kolagenu). Wspomaga biosyntezę kwasu hialuronowego, zmniejsza widoczność zmarszczek, poprawia jędrność i elastyczność skóry, wspomaga jej regenerację.
Aneta Kołaczek
Absolwentka chemii i Podyplomowych Studiów Zarządzania Marką. Technolog kosmetyków, autorka publikacji w mediach branżowych, obserwatorka trendów. Uczestniczka szkoleń, konferencji, targów i webinarów dotyczących kosmetologii i przemysłu kosmetycznego.
