Dermatic.pl Aesthetic Business

Zmarszczki a starzenie się skóry

trendbook 1200x300
, ten tekst przeczytasz w: 4 minuty
Zmarszczki na twarzy są niepożądaną cechą spowodowaną zewnętrznymi fotouszkodzeniami i wewnętrznym procesem starzenia. Mogą one powstawać jako efekt starzenia się skóry (zmarszczki starcze) lub aktywności mięśni twarzy (zmarszczki mimiczne).

dr n. biol. Kornelia Niemyska

Ciągłe ruchy 54 mięśni mimicznych twarzy powodują stałe kurczenie się i rozkurczanie skóry właściwej. Powiązanie zmarszczek z anatomią twarzy jest bezpośrednie i stałe. Napięcie mięśni przekłada się na napięcie naskórka wzdłuż osi prostopadłej do mięśnia, czego efektem są linie na skórze ułożone dokładnie w takim kierunku. W miarę upływu czasu lub powtarzających się ekspresji stają się widoczne, tworząc w ten sposób pierwsze zmarszczki na twarzy.

Miostarzenie – starzenie mimiczne

Istotnym typem starzenia się skóry jest starzenie mimiczne, które nazywane jest inaczej miostarzeniem. Proces starzenia skóry rozpoczyna się około 25. roku życia i jako pierwsze uwidaczniają się właśnie zmarszczki mimiczne. Pojawiają się one w trakcie ruchów mimiki ekspresyjnej i określane są mianem zmarszczek dynamicznych.

Ruchy tego rodzaju wykonywane są przykładowo w trakcie śmiania się czy marszczenia brwi, co oznacza, że są związane z wyrażaniem emocji. Najbardziej narażone na ten proces są: okolice oczu, czoło, obszar między brwiami oraz na wysokości nosa i ust.

Starzenie chronologiczne

Po 40. roku życia utrata elastyczności skóry jest naturalną konsekwencją procesu starzenia się, co bezpośrednio prowadzi do utrwalenia istniejących już zmarszczek. Mówi się wówczas o starzeniu chronologicznym. Wraz z postępującym wiekiem biologicznym, zmiany te pogłębiają się i poszerzają swój zakres. Jednakże, proces starzenia się jest uwarunkowany indywidualnie. Przez co ilość zmarszczek i ich głębokość może być nieadekwatna do wieku biologicznego.

W wyniku zmian hormonalnych zachodzących w organizmie dochodzi do powstania zmarszczek, które uwidaczniają się na skórze. Charakterystyczne dla starzenia hormonalnego są zmarszczki delikatne, bibułkowate czyli atroficzne.

Starzenie mimiczne nie prowadzi do zniszczenia włókien skóry właściwej. Włókna kolagenowe oraz elastynowe pozostają nienaruszone w swojej strukturze, aż do momentu, kiedy uwidaczniać się zacznie starzenie biologiczne.

Przyspieszeniu procesu destrukcji włókien podporowych sprzyja częste eksponowanie skóry na promienie słoneczne bądź korzystanie z solarium.

Starzenie mimiczne nie prowadzi do zniszczenia włókien skóry właściwej. Włókna kolagenowe oraz elastynowe pozostają nienaruszone w swojej strukturze, aż do momentu, kiedy uwidaczniać się zacznie starzenie biologiczne. Albo kiedy dojdzie do negatywnego oddziaływania czynników zewnętrznych. Natomiast proces powstawania zmarszczek starczych ma związek m.in. ze obniżeniem aktywności fibroblastów oraz liczby włókien kolagenowych w skórze.

Zmarszczki dzieli się na powierzchowne i głębokie.

Pierwsze z nich sięgają nie głębiej niż 0,05 mm, natomiast drugie są głębsze niż 0,05 mm. Zmarszczki powierzchowne najczęściej pojawiają się w okolicach oka i są określane jako „kurze łapki”.

Z kolei zmarszczki głębokie występują jako poziome bądź pionowe bruzdy na policzkach, czole, dolnej części twarzy oraz szyi. A z czasem  tworzą też zmarszczki głębokie w okolicach oka.

Afroamerykanie wykazują opóźnione oznaki starzenia w porównaniu do ludzi rasy białej. U kobiet rasy białej częściej występują widoczne oznaki starzenia się twarzy niż u Azjatek.

W miarę przybywania lat zmarszczki są coraz głębsze i jest ich więcej. Campiche i wsp. stwierdzili, że Afroamerykanie wykazują opóźnione oznaki starzenia w porównaniu do ludzi rasy białej. Zmarszczki na twarzy pojawiają się u nich później niż u rasy kaukaskiej i to dopiero w piątej lub szóstej dekadzie.

U kobiet rasy białej częściej występują widoczne oznaki starzenia się twarzy niż u Azjatek. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Fukui na grupie 102 Japonek w wieku 25-56 lat wykazały, że szczególne zmiany w obrębie zmarszczek twarzy zachodzą około 33 roku życia.

Podział zmarszczek
alt="zmarszczki grawitacyjne"
Africa Studio/shutterstock.com
  • Zmarszczki ortostatyczne

Zmarszczki ortostatyczne obecne już są od narodzin pod żuchwą i w górnych partiach szyi. Nie są właściwym objawem starzenia, pojawiają się po zaniku dziecięcej wyściółki tłuszczowej.

  • Zmarszczki mimiczne

Zmarszczki mimiczne powstają jako następstwo stałych ruchów skóry nad mięśniami mimicznymi. Pojawiają się w różnym wieku. Już w wieku około 10 lat pojawiają się na ciele, w wieku 20–25 lat wokół oczu. Zmarszczki mimiczne pojawiają się pod kątem prostym do linii napinania się mięśnia.  

Dynamiczna i ekspresyjna twarz gdzie mięśnie pracują więcej, jest bardziej narażona na pojawienie się zmarszczek mimicznych. Śmiech, marszczenie brwi, mrużenie oczu, grymasy twarzy charakterystyczne dla danej osoby pozostawiają stopniowo ślady w postaci pogłębiających się zmarszczek, które z czasem utrwalają się.

  • Zmarszczki statyczne, strukturalne

Zmarszczki statyczne powstają głównie poprzez utrwalenie już istniejących zmarszczek mimicznych. Powstają i pogłębiają się odpowiednio wraz z wiekiem. Dodatkowo obserwuje się lekkie przebarwienie naskórka w obrębie powstałej zmarszczki. Aby ukazać formę tego rodzaju zmarszczek, często porównuje się je do zagięć na kartce papieru; nawet po rozprostowaniu kartki zgięcie nadal pozostaje widoczne.

Zmarszczki statyczne powstają głównie poprzez utrwalenie już istniejących zmarszczek mimicznych. Powstają i pogłębiają się odpowiednio wraz z wiekiem.

  • Zmarszczki grawitacyjne

Zmarszczki grawitacyjne są efektem działania siły grawitacji, która powoduje zmianę konturów twarzy spowodowanych osłabieniem włókien sprężystych skóry. Wraz z utratą naturalnej podściołki tłuszczowej obserwuje się pogłębienie bruzd nosowo-wargowych, obwisłe policzki czy wiotkość podbródka. Zmarszczki grawitacyjne są charakterystyczne dla okresu menopauzy.

Kolejność pojawiania się zmarszczek:
  • 30 lat: nadmiar skóry powiek górnych powoduje ich opadanie, zaznaczenie „kurzych łapek” w bocznych kątach oka.
  • 40 lat: wyraźnie zaznaczone fałdy nosowo–wargowe, poprzeczne zmarszczki czoła i zmarszczki pionowe międzybrwiowe („lwie zmarszczki”).
  • 50 lat: opadanie końca nosa, mniej wyraźnie zaznaczona linia żuchwy; zmarszczki szyi spowodowane widocznymi pasmami mięśnia szerokiego szyi; opadanie bocznych części policzków i tworzenie się tzw. „chomików”.
  • 60–70 lat: dalsze ścieńczenie skóry oraz zanik tkanki podskórnej, przyczyniający się do pogłębiania zmarszczek i wiotkości skóry.
Metody oceny zmarszczek

Jedną z metod oceny zmarszczek jest wysokowydajna metoda profilometryczna. Profilometria pośrednia pozwala na analizę stopnia zaawansowania zmarszczek przy użyciu zdjęć wykonanych w warunkach światła ukośnie padającego. Tak, aby zmarszczki były widoczne jako ciemne cienie. Technika ta umożliwia wykrycie bar­dzo niewielkich różnic w gładkości skó­ry oraz głębokości zmarszczek. Pozwala ona ocenić zarówno drobne, bardzo powierzchow­ne, jak i głębsze zmarszczki na powierzch­ni skóry.

W oparciu o uzyskany obraz tworzone są repliki powierzchni skóry w gumie wielosiarczkowej, polietylenie lub żywi­cy epoksydowej.  Uzyskane obrazy cyfrowe o wysokiej rozdzielczości zostają przeanalizowane przy użyciu oprogramowania komputerowego [jang]. 

Profilometria bezpośrednia polega na przyłożeniu głowicy wyposażonej w kamerę do naskórka i obrazowaniu jego powierzchni na monitorze (badanie mikrotopograficzne skóry), komputer dokonuje analizy gładkości

Kornelia Niemyska

Doktor nauk biologicznych, wykładowca akademicki, autorka publikacji z obszaru nauk medycznych i nauk o zdrowiu.

Bibliografia
  1. Anson G, Kane MA, Lambros V. Sleep Wrinkles: Facial Aging and Facial Distortion During Sleep. Aesthet Surg J. 2016 Sep;36(8):931-40.
  2. Jiang LI, Stephens TJ, Goodman R. SWIRL, a clinically validated, objective, and quantitative method for facial wrinkle assessment. Skin Res Technol. 2013 Nov;19(4):492-8.
  3. Khavkin J, Ellis DA. Aging skin: histology, physiology, and pathology. Facial Plast Surg Clin North Am. 2011 May;19(2):229-34.
  4. Luggen AS. Wrinkles and beyond. Skin problems in older adults. Adv Nurse Pract. 2003 Sep;11(9):55-8, 60, 62
  5. Zouboulis CC, Ganceviciene R, Liakou AI, Theodoridis A, Elewa R, Makrantonaki E. Aesthetic aspects of skin aging, prevention, and local treatment. Clin Dermatol. 2019 Jul-Aug;37(4):365-372. 
  6. Manríquez JJ, Cataldo K, Vera-Kellet C, Harz-Fresno I. Wrinkles. BMJ Clin Evid. 2014 Dec 22;2014:1711. 
  7. Wasilewski P, Jabłońska M. Dlaczego skóra twarzy się starzeje i jak można temu przeciwdziałać, SÖFW-Journal, wydanie polskie, 2012; 5: 28-33.
Pobierz materiały edukacyjne
Facebook Instagram Youtube Spotify