Leczenie migreny botoksem od lipca również na NFZ

Czy refundacja terapii zagraża prywatnemu rynkowi medycyny estetycznej?

Szacuje się, że w Polsce na migrenę cierpi około 10% populacji. Pomimo coraz głębszej wiedzy na temat tego schorzenia, informacje o liczbie chorych mogą nie odzwierciedlać faktycznej sytuacji – twierdzi prof. Wojciech Kozubski, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Choroba dotyka osób w każdym wieku. Jednak zaobserwowano, że szczyt zachorowań przypada na 30-50. rok życia. Przewlekła postać migreny występuje u około 1 mln Polaków.

lek. dent. Aleksandra Tomaszewska, dr  Mateusz Tomaszewski

Nadwrażliwość układu nerwowego na bodźce

W dalszym ciągu przyczyna migreny nie jest dokładnie znana. Uważa się, że u jej podłoża leży nadwrażliwość układu nerwowego na bodźce środowiskowe i sensoryczne uwarunkowana genetycznie. Mówi się, że za powstawanie migreny odpowiedzialnych jest aż 40 genów.

Osoby cierpiące na migrenę charakteryzują występujące u nich bóle głowy głównie jako bardzo silne, pulsujące, rozpierające. I zwykle jednostronne (rzadziej obustronne lub naprzemienne), zlokalizowane za gałką oczną lub na czole i skroniach. Cechą znamienną jest występowanie u chorych tzw. aury migrenowej, nudności, wymiotów i nadwrażliwości na bodźce.

Neurolog czy lekarz medycyny estetycznej? Leczenie botoksem

Zasadniczo leczenie migreny jest domeną neurologów, ale od pewnego czasu walką z uciążliwymi bólami głowy zajmują się także lekarze w gabinetach medycyny estetycznej. Okazuje się bowiem, że wykorzystywany dla poprawy wyglądu botoks jest jednocześnie sprawdzoną metodą walki z migreną.

Według najnowszych rekomendacji Amerykańskiej Akademii Neurologii (AAN, American Academy of Neurology) toksyna botulinowa typu A (czyli ta stosowana do redukcji zmarszczek) skutecznie zmniejsza ilość dni z występującą migreną. I tym samym poprawia komfort życia pacjenta z zdiagnozowaną migreną przewlekłą (nie epizodyczną!).

Skomplikowanych charakter procedury leczenia

Mimo powszechności stosowania botoksu w gabinetach medycyny estetycznej, tylko niektóre z placówek mają w swojej ofercie terapię zwalczania migreny. Przyczyną jest skomplikowanych charakter procedury leczenia. 

Zwalczanie migreny botoksem wymaga od lekarza dużego doświadczenia w pracy z toksyną botulinową, znajomości technik iniekcji w poszczególnych miejscach w obrębie głowy i szyi. Także bardzo dobrej znajomości anatomii oraz odbycia cyklu zaawansowanych i kosztownych szkoleń.

Kluczowa okazuje się kwalifikacja pacjenta do zabiegu leczenia migreny toksyną botulinową. Warunkiem jest postawiona diagnoza przewlekłej migreny przez lekarza neurologa, oznaczająca ból głowy, który występuje co najmniej przez 15 dni w miesiącu. Z czego przez co najmniej 8 dni podlega definicji migrenowych bólów głowy. I który ustępuje pod wpływem leczenia tryptanami lub ergotaminą oraz spełnia wcześniej kryteria migreny epizodycznej z aurą lub bez aury.

Procedura według protokołu PREEMPT

Kiedy spełnione są kryteria kwalifikacyjne przeszkolony/certyfikowany zabiegowiec może wykonać procedurę iniekcji toksyny botulinowej wg protokołu PREEMPT. Zakłada ona skuteczność terapii przy zastosowaniu 5 serii iniekcji.

Zgodnie z metodologią badań PREEMPT Botox podaje się w 31–39 punktach siedmiu okolic w obrębie głowy i szyi, a dawka leku zawiera się między 155 j. a 195 j. Iniekcje są dokonywane według zasady „stała dawka, stały punkt”. Pojedyncza iniekcja zawiera 5 j. BoNT-A i najlepiej, jeśli lek jest zawieszony w objętości 0,1 ml (by uzyskać takie stężenie, należy do fiolki ze 100 j. toksyny dodać 2 ml 0,9-proc. NaCl).

Pojedynczej iniekcji dokonuje się:

• w mięsień podłużny (m. procerus),
• 2 iniekcje (po 1 z każdej strony) w mięsień marszczący brwi (m. corrugator),
• 4 iniekcje (po 2 z każdej strony) w mięsień czołowy (m. frontalis),
• minimum 8 iniekcji (po 4 z każdej strony) w mięsień skroniowy (m. temporalis),
• minimum 6 iniekcji (po 3 z każdej strony) w mięsień potyliczny (m. occipitalis),
• 4 iniekcje (po 2 z każdej strony) w mięśnie przykręgowe (m. paraspinalis)
• oraz minimum 6 iniekcji (po 3 z każdej strony) w mięsień czworoboczny (m. trapezius).

Poza wymienionymi standardowymi miejscami iniekcji, w które podaje się łącznie 155 j. BoNT-A, istnieją miejsca iniekcji opcjonalnych. W tym wykonuje się:

• do 2 iniekcji (po 1 z każdej strony lub 2 po jednej stronie) w mięsień skroniowy,
• do 2 iniekcji (po jednej z każdej strony) w mięsień potyliczny
• oraz do 4 iniekcji (po 2 z każdej strony) w mięsień czworoboczny.

Łączna dawka iniekcji dodatkowych nie może przekraczać 40 j. A zasadność ich podania opiera się na zgłaszaniu przez pacjenta szczególnie silnych dolegliwości bólowych w wymienionych miejscach przeznaczonych do iniekcji.

Od lipca 2022 leczenie refundowane, lecz nie dla wszystkich

Ze względu na naukowo potwierdzoną skuteczność działania botoksu w leczeniu migreny (redukcja o co najmniej 50% w zakresie występowania liczby dni migrenowych, godzin z bólem głowy czy łącznej liczby epizodów migren udowodniono u blisko 70% badanych osób) oraz liczne apele neurologów Polacy doczekali się refundowanego leczenia. Od 1 lipca 2022 ruszył po raz pierwszy w Polsce program lekowy B.133 dla pacjentów chorujących na migrenę przewlekłą. Niestety nie wszyscy będą mogli z niego skorzystać!

Aby wziąć udział w programie, pacjenci cierpiący na migrenę przewlekłą muszą spełnić szereg warunków. Osoby, które mogą ubiegać się o terapię botoksem, muszą być przede wszystkim pełnoletnie. I odczuwać ból głowy przez co najmniej 15 dni w miesiącu przynajmniej przez 3 kolejne miesiące, z których minimum 8 spełnia kryteria rozpoznania migreny określone w aktualnym wydaniu Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy (ICHD).

Ponadto chory musi wykazać minimum dwie udokumentowane próby leczenia profilaktycznego migreny przewlekłej lekami o różnym działaniu. Albo przedstawiać przeciwwskazanie do ich stosowania bądź brak tolerancji na leki takie jak: topiramat, kwas walproinowy lub jego pochodne, amitryptylina.

Co więcej, pacjent musi również potwierdzić, że nie ma przeciwwskazań do stosowania toksyny botulinowej typu A. Także wykazać brak wcześniejszego leczenia toksyną botulinową typu A we wskazaniu, jakim jest migrena przewlekła.

Czy to zagrożenie dla medycyny estetycznej? Nie!

Czy zatem wprowadzenie refundacji stanowi zagrożenie dla prywatnego rynku gabinetów medycyny estetycznej? Odpowiedź brzmi: nie! Ze względu na wyśrubowane kryteria kwalifikacyjne oraz ograniczoną liczbę placówek, w których będzie realizowany projekt, w dalszym ciągu dla wielu osób refundowane leczenie będzie nieosiągalne. Niezmiennie pacjenci będą szukać pomocy u lekarzy medycyny estetycznej w ich prywatnych gabinetach.

Niewykluczone, że z czasem program stanie się bardziej dostępny, ale na to przyjdzie nam raczej długo poczekać. Dlatego (póki co) warto wykorzystać obecne ograniczenia publicznego finansowania i jeśli to możliwe poszerzyć ofertę swoich gabinetów o terapię leczenia migreny. Co przy dużym popycie (wiele chorych zainteresowanych leczeniem botoksem), może wygenerować lukratywne zyski dla gabinetu.

lek. dent. Aleksandra Tomaszewska

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu na kierunku lekarsko-dentystycznym i dyplomowany lekarz medycyny estetycznej twarzy. Obowiązki właściciela i głównego lekarza przychodni stomatologicznych
i medycyny estetycznej w Ostrorogu i Szamotułach z sukcesem godzi z rolą trenera w Dermatic Aesthetic Academy. Dzięki interdyscyplinarnemu wykształceniu oraz nieustannie podnoszonym kwalifikacjom na krajowych
i międzynarodowych szkoleniach swoim pacjentom gwarantuje
kompleksowe spojrzenie na problemy lecznicze w obrębie twarzy i jamy ustnej.

dr  Mateusz Tomaszewski

Księgowy, doradca biznesowy i pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Absolwent prestiżowych studiów Master of Business Administration. Wykładowca, który wprowadza przyszłych medyków w arkana efektywnego zarządzania własnymi gabinetami. Autor licznych publikacji, live, webinarów i prelegent na międzynarodowych konferencjach naukowych. Na co dzień zawodowo związany z kilkoma gabinetami lekarskimi, stomatologicznymi, medycyny estetycznej i kosmetycznymi. Wiedzę wyniesioną ze studiów ekonomicznych i medycznych z sukcesem przenosi na grunt praktyki w branży usług med & beauty.