Co znajdziesz w artykule?
Osoby, które źle czują się we własnym ciele, ze względu na poczucie przynależności do płci przeciwnej często podejmują decyzję o wykonaniu zabiegów medycyny estetycznej. Takie rozwiązania powodują, że można przeprowadzić korektę płci pozwalającą normalnie żyć osobom transseksualnym.
dr Katarzyna Osipowicz, dr Piotr Turkowski
Trzeba pamiętać, że zmiana płci jest długotrwałym procesem, ale dzięki zabiegom nowoczesnej medycyny estetycznej – w pełni możliwym.
Na czym polega zabieg zmiany płci?
Zmiana płci jest możliwa do przeprowadzenia wyłącznie u osób, u których stwierdzono transseksualizm lub interseksualizm. W innych sytuacjach zmiana płci nie jest legalna. A pacjent zgodnie z prawem będzie traktowany i uznawany za płeć wpisaną w akcie urodzenia[1].
Właśnie dlatego proces zmiany płci jest ściśle związany nie tylko z zabiegami pozwalającymi na zmianę wyglądu fizycznego. Ale także z licznymi rozmowami z psychologiem i innymi specjalistami z naszej Kliniki OT.CO. Z tego względu proces zmiany płci może trwać do 2 lat od momentu rozpoczęcia terapii.
Zmiana płci jest możliwa do przeprowadzenia wyłącznie u osób, u których stwierdzono transseksualizm lub interseksualizm. W innych sytuacjach zmiana płci nie jest legalna.
W jaki sposób rozpoczyna się proces zmiany płci?
Operacja zmiany płci to praktycznie finalny etap przemiany. Proces zmiany płci rozpoczyna się od terapii hormonalnej, którą inaczej przeprowadza się u kobiet, a inaczej u mężczyzn.
Mężczyźni transseksualni otrzymują androgeny, które odpowiadają za rozwój męskich cech – zarost, rozrost mięśni i zahamowanie okresu owulacji oraz krwawienia. U kobiet transseksualnych podaje się natomiast estrogeny i progesteron. Hormony te odpowiadają za otrzymanie żeńskiego układu tkanki tłuszczowej, rozwinięcie się piersi i zahamowanie wzrostu męskiego owłosienia[2].
Operacja zmiany płci
Końcowym etapem korekty płci jest operacja zmiany płci. To wiele pojedynczych zabiegów, które powodują zmianę w wyglądzie zewnętrznym osoby transseksualnej. W przypadku kobiet proces ten wymaga znacznie więcej uwagi. Pierwszy etap obejmuje usunięcie piersi, następnie macicy i jajników.
Największy problem i wyzwanie dla nas, lekarzy, stanowi jednak stworzenie męskich narządów płciowych. Z łechtaczki uzyskujemy prącie, a z warg sromowych większych formujemy mosznę. Istnieje także możliwość wszczepienia protezy jąder i prącia, które umieszczamy w uformowanej mosznie.
W przypadku zmiany płci z męskiej na kobiecą usuwamy najpierw jądra i penis[3]. Skórę z penisa wykorzystujemy do uformowania pochwy, a czubek prącia do stworzenia łechtaczki.
Medycyna umożliwia odtworzenie narządów płciowych w takim stopniu, że można odczuwać przyjemność seksualną. Poza tym zmiana płci pozwala także wszczepić implanty piersi i przeprowadzić operację krtani, która polega na usunięciu tzw. jabłka Adama.
Medycyna umożliwia odtworzenie narządów płciowych w takim stopniu, że można odczuwać przyjemność seksualną.
Medycyna estetyczna jest również bardzo pomocna w uzyskaniu kształtu sylwetki typowej dla danej płci. Możemy więc zmienić kształt twarzy lub usunąć żebra, które wpływają na kształt sylwetki. Warto jednak pamiętać, że operacje wykonujemy stopniowo we właściwych odstępach czasowych, które mają na uwadze zdrowie pacjenta. Właśnie dlatego proces zmiany płci jest długi i wymaga stałej opieki lekarza.
Modelowanie rysów twarzy kwasem hialuronowym
Wolumetria, czyli modelowanie kształtu twarzy kwasem hialuronowym ma za zadanie skorygowanie lub przywrócenie pożądanego kształtu, aby nadać jej bardziej kobiece/ męskie rysy. Zabieg pozwala także powstrzymać oznaki starzenia i ujędrnić skórę. Wyrównuje kontur, podnosi owal twarzy, wypełnia zapadnięte policzki, a nawet pozwala zmienić kształt warg.
Zabieg polega na wprowadzeniu w głębokie warstwy skóry wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego za pomocą tępo zakończonej igły. Rezultaty są widoczne tuż po wykonaniu wolumetrii i utrzymują się nawet do 18 miesięcy.
Usunięcie lub rekonstrukcja piersi przy operacji zmiany płci
Operacja chirurgiczna to ostatni, radykalny etap leczenia chorób osób transseksualnych. Poprzedza ją diagnostyka, badania psychologiczne, badania hormonalne, neurologiczne i genetyczne oraz pozytywna ocena sądowa.
Operacje w obrębie piersi to panel zabiegów, jakie w zakresie kosmetycznym, plastycznym i rekonstrukcyjnym przeprowadzamy w ramach medycyny estetycznej. Są to zabiegi plastyki piersi i plastyki z redukcją bądź korekcją ich wad rozwojowych, powiększanie piersi, ich rekonstrukcja oraz operacyjne leczenie ginekomastii. Odrębnym zakresem jest amputacja piersi u pacjenta transseksualnego.
Zabieg rekonstrukcji piersi może być wykonany równocześnie z ich usunięciem. Wyróżnia się dwa rodzaje rekonstrukcji piersi. Pierwsza z nich stosuje sztuczne implanty, a druga własną tkankę tłuszczową pacjenta.
Skórę do odtworzenia piersi pobieramy zwykle z płata mięśniowo-skórnego z pleców lub płata skórno-podskórnego z obszaru podbrzusza.
Zabieg obejmuje także odtworzenie brodawki. To więc kompleksowa metoda zrekonstruowania piersi o naturalnym wyglądzie.
Zabieg umożliwia zyskanie kobiecej sylwetki. Bez względu na rodzaj wykorzystanej metody, pozwala otrzymać naturalne efekty, a kształt i rozmiar biustu jest dopasowany do ogólnej sylwetki pacjenta.
Pierwsze rezultaty są widoczne natychmiastowo po zakończonym zabiegu. Pacjenci od razu mogą poczuć obecność zrekonstruowanej piersi. Na ostateczne efekty trzeba jednak poczekać nawet do pół roku, gdy wszystkie rany zagoją się i nastąpi właściwe unaczynienie rekonstruowanych miejsc.
Ginekomastia
U pacjentów transseksualnych przeprowadzamy także zabieg ginekomastii, czyli liposukcji i wycięcia gruczołu piersiowego. Zabieg poprzedza badanie USG, które pomaga ustalić rodzaj tkanki nagromadzonej w okolicy zabrodawkowej.
Do zabiegu stosujemy także liposukcję urządzeniem VASER LIPO. Działania wykonujemy w znieczuleniu miejscowym i trwają około 2 godziny. Czasem jednak konieczne jest włączenie chirurgicznego usunięcia gruczołu piersiowego. Wtedy wykonujemy łukowate nacięcia na dolnym biegunie otoczki o długości 1–2 cm i usuwamy gruczoł piersiowy. Zabieg może polegać również na
wszczepieniu implantów i powiększeniu biustu.
Powłoka implantów składa się ze wzmocnionego elastomeru zwiększającego odporność i wytrzymałość konstrukcji. Przed zabiegiem pacjent zobligowany jest do udania się do specjalisty w celu zebrania przez niego niezbędnego wywiadu medycznego.
Przed operacją w znieczuleniu ogólnym wykonujemy także niezbędne badania specjalistyczne. Najczęściej zlecamy morfologię, oznaczenie grupy krwi, badanie ogólne moczu, EKG i stężenie kreatyniny w surowicy, badanie układu krzepnięcia oraz stężenie mocznika i elektrolitów. Przed zabiegiem dobieramy wspólnie z pacjentem implanty, w oparciu o precyzyjne pomiary anatomiczne oraz oczekiwane rezultaty. Tuż przed operacją dokonujemy ostatecznych pomiarów klatki piersiowej.
Zabieg umożliwia zyskanie kobiecej sylwetki. Bez względu na rodzaj wykorzystanej metody, pozwala otrzymać naturalne efekty, a kształt i rozmiar biustu jest dopasowany do ogólnej sylwetki pacjenta.
Po zdezynfekowaniu i sterylnym przygotowaniu pola operacyjnego przystępujemy do nacinania skóry i preparowania kieszeni na protezę w przestrzeni nad- lub podmięśniowej. Operacja wymaga około 2 godzin. Uzyskując homeostazę, procedurę kończymy warstwowym zszyciem rany i nałożeniem szwów śródskórnych.
Penektomia
W przypadku amputacji prącia stosujemy zwykle penektomię częściową. Po niej następuje plastyka warg sromowych i pochwy. W trakcie zabiegu zmiany płci dążymy do tego, aby przekierować drogę oddawania moczu. Z trzonu penisa formujemy pochwę, a z żołędzi łechtaczkę.
Całkowita amputacja prącia nie jest zalecana w operacjach zmiany płci. Częściowa amputacja prącia jest zalecaną metodą w sytuacjach, gdy nie można uniknąć penektomii. W obu przypadkach można jednak prowadzić aktywność seksualną, chociaż radykalna penektomia znacznie ogranicza tę sferę życiową.
Histerektomia
– Pacjenci transpłciowi F/M z dobrze udokumentowaną diagnozą dystrofii płciowej, którzy pragną poddać się nieodwracalnej procedurze usunięcia narządów wewnętrznych macicy, korzystają z zabiegu histerektomii. To operacja, w trakcie której trwale usuwamy gonady, czyli jajniki. Przed przystąpieniem do operacji, zachowując należytą staranność, doradzamy pacjentowi rozważenie opcji dotyczących zachowania płodności – mówią ginekolodzy pracujący w Klinice OT.CO.
Pacjent może podjąć decyzję o pobraniu komórek jajowych i ich kriokonserwacji przed operacją lub w jej trakcie. Zachowany oocyt można później wykorzystać do zapłodnienia in vitro lub wszczepić do macicy partnerki lub surogatki.
Przy histerektomii ocena przedoperacyjna obejmuje dyskusję na temat przyszłych planów dotyczących operacji zmiany narządów płciowych. Zakres operacji omawia się z lekarzem w trakcie konsultacji przedoperacyjnej.
Histerktomia ma kilka wariantów wykonania. Usunięcie macicy może być wykonywane równocześnie z operacją rekonstrukcji klatki piersiowej, usunięciem pochwy i rekonstrukcją krocza.
W przypadku, gdy pacjent pragnie rekonstrukcji prącia – faloplastyki – może zdecydować się na wycięcie pochwy podczas jednej operacji. Preferujemy jednak waginektomię w czasie faloplastyki, ponieważ błonę śluzową pochwy często stosujemy do wydłużania cewki moczowej w trakcie tworzenia neophallusa.
Skomplikowana procedura
Operacja usunięcia narządów płciowych macicy z jajnikami lub pochwą to znacznie bardziej skomplikowana procedura, niż w przypadku penektomii. W okresie okołooperacyjnym, minimum na 2 tygodnie przed zabiegiem terapia hormonalna pacjenta może zostać przerwana.
Usunięcie macicy może być wykonywane równocześnie z operacją rekonstrukcji klatki piersiowej, usunięciem pochwy i rekonstrukcją krocza.
Całkowita histerektomia obejmuje usunięcie macicy i szyjki macicy. Często wykonuje się ją także w połączeniu z wycięciem jajowodów. Operację można wykonać w sposób otwarty lub laparoskopowo w zależności od wskazań i preferencji pacjenta. Metoda laparoskopowa wyróżnia się dobrym wynikiem estetycznym, ponieważ zapobiega tworzeniu się blizny na dole brzucha. Może także zmniejszyć ból pooperacyjny.
Histerektomię przezpochwową wykonujemy natomiast w ogólnym znieczuleniu dotchawicznym w pozycji na plecach z rozchylonymi nogami. Po dezynfekcji skóry i pochwy do pęcherza wprowadzamy cewnik Foleya. Manipulator podtrzymujący macicę wkładamy dopochwowo do szyjki macicy za pomocą pojedynczego szwu przez pierścień. Następnie do jamy brzusznej przez nakłucie igłą podajemy gaz powodujący powstanie odmy otrzewnej w celu utrzymania odpowiedniej wizualizacji narządów miednicy.
Całkowita laparoskopowa histerektomia z obustronnym usunięciem jajników, jak i operacja otwarta przez małe cięcie wykazują małe ryzyko występowania powikłań.
Przeciwwskazania do przeprowadzenia operacji zmiany płci
Operacja zmiany płci związana jest z wieloma etapami, dlatego to bardzo obszerny proces. Zaczyna się od terapii hormonalnej, a kończy na operacji narządów płciowych. Właśnie dlatego uznaje się, że operacja wprowadza zmiany praktycznie w całym ciele pacjenta.
Przeciwwskazaniami do zabiegu zmiany płci są m.in. niepełnoletność, brak prawnej zgody na przeprowadzenie operacji, choroby serca i problemy z ciśnieniem.
Ile kosztuje operacja zmiany płci?
Osoby transseksualne często mają wiele obaw dotyczących przeprowadzenia tak skomplikowanej operacji. Koszty całkowitego procesu różnią się w zależności od tego, czy zmiana przeprowadzana jest u kobiety, czy u mężczyzny.
W przypadku operacji zmiany płci z męskiej na żeńską koszty wynoszą około 15 000 zł. Transportacja kobiety w mężczyznę jest natomiast bardziej kosztowna i może wynosić mniej więcej 50 000 zł.
Do całkowitych kosztów zmiany płci należy jeszcze doliczyć kwoty terapii hormonalnej i opieki lekarza psychologa. Z tego powodu ciężko jest określić koszty całego procesu.
O czym jeszcze warto pamiętać przy operacji zmiany płci?
Osoby decydujące się na operację zmiany płci muszą wiedzieć, że jest to proces nieodwracalny. Każdy etap procesu wykonujemy jednorazowo, a otrzymane rezultaty nie mogą być odwrócone.
Właśnie dlatego, zanim uzyska się zgodę na wykonanie operacji, przeprowadzamy liczne rozmowy z psychologami i lekarzami. A przed rozpoczęciem procesu zmiany płci wymagane jest przejście kompletu badań, które potwierdzą ogólny stan zdrowia pacjenta. Zapewni to bezpieczne przejście zmian.
Po otrzymaniu pozytywnego wyroku sądu odnośnie przeprowadzenia operacji zmiany płci osoba dostaje nowe dane PESEL. Od tego momentu jest postrzegana w świetle prawa jako płeć, do której czuje przynależność[4].
Po otrzymaniu pozytywnego wyroku sądu odnośnie przeprowadzenia operacji zmiany płci osoba dostaje nowe dane PESEL. Od tego momentu jest postrzegana w świetle prawa jako płeć, do której czuje przynależność.
Trzeba także pamiętać, że proces zmiany płci jest długotrwały i składa się na niego wiele etapów, konsultacji oraz interwencji chirurgicznych. Niestety koszty nie podlegają refundacji ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia. Wytrwać w postanowieniu mogą tylko osoby zdecydowane i zdeterminowane. Tego typu zabiegi przeprowadza się w większych miastach na terenie całego kraju.
Z całą pewnością osoby, które zdecydowały się na zabieg zmiany płci mają za sobą ciężką, pełną cierpienia psychicznego i fizycznego drogą. Świadomość tego, z czym wiąże się tego typu decyzja powoduje, że nie jest to tylko zachcianka, czy chwilowy kaprys.
dr n. med. Katarzyna Osipowicz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Dodatkowo ukończyła studia podyplomowe na kierunku Kosmetologia – Medycyna Estetyczna dla Lekarzy. Ukończyła także kilkanaście kursów z dziedziny trychologii, kosmetologii i medycyny estetycznej, dermatologii klinicznej. Z dr Piotrem Turkowskim łączy życie zawodowe, ale i prywatne. Jako para w życiu i zawodzie postanowili wspólnie otworzyć OT.CO Clinic.
lek. med. Piotr Turkowski
Absolwent Wydziału Lekarskiego, który ponadto z wynikiem celującym ukończył szkołę Międzynarodowego Centrum Kształcenia Medycyny Anti-Aging w Warszawie przy Stowarzyszeniu Lekarzy Dermatologów Estetycznych. Ukończył również Kosmetologię na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Zdobywał doświadczenie w najlepszych ośrodkach w Polsce i za granicą. Chirurg plastyczny, lekarz medycyny estetycznej, specjalista i pasjonat chirurgii odtwórczej włosów. Jedyny oficjalnie zarejestrowany w Warszawie członek międzynarodowej światowej organizacji chirurgii odtwórczej włosów (ISHRS).
Bibliografia
[1] Urbanowicz K., Bętkowska M., Prawne aspekty zmiany płci – uwagi na gruncie prawa polskiego oraz wybranych krajów europejskich, 2018
[2] Cybulski M., Strzelecki W., Psychologia w naukach medycznych, 2010, s. 20.
[3] Kruk-Jeromin J., Jeromin L., Dec Wacław., Zieliński A., Sosnowski M., Chirurgiczne leczenie transseksualistów typu mężczyzna/kobieta [w]: Urologia Polska 1990/43/4
[4] Urbanowicz K., Bętkowska M., Prawne aspekty zmiany płci – uwagi na gruncie prawa polskiego oraz wybranych krajów europejskich, 2018
