Co znajdziesz w artykule?
Pytanie może zaskakiwać, ponieważ zazwyczaj nikt nie zastanawia się nad tym czy są jakiekolwiek ograniczenia w tym zakresie. Pracodawcy wyznaczają obowiązki adekwatne do świadczonej przez pracownika pracy i do obejmowanego przez niego stanowiska. Co jednak, jeżeli przesadzisz i w zasadzie z zakresu obowiązków nie wynika jakie stanowisko zajmuje pracownik? Co jeżeli obciążysz pracownika taką ilością obowiązków, że ciężko będzie wyegzekwować ich prawidłowe wykonywanie?
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Po pierwsze kompetencje i kwalifikacje
Pracodawca ustalając zakres obowiązków powinien wziąć pod uwagę kompetencje i kwalifikacje swojego pracownika. Powinno to się odbywać już na etapie ogłoszenia o pracę i samej rekrutacji. Trudno bowiem na etapie zatrudnienia wymagać od pracownika wykonywania obowiązków, do których pierwotnie miał być zatrudniony ktoś inny.
Wynika to wprost z kodeksu pracy:
Art. 94. Pracodawca jest obowiązany w szczególności:
2) organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy.
Ponadto w orzecznictwie również znajdziemy zgodne w tym zakresie stanowisko.
Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest obowiązek organizowania pracy, zarówno w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy jak i w sposób prowadzący do osiągnięcia przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy (art. 94 pkt 2 k.p.) – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2020 r. (I PK 247/18).
Z powyższego wyroku i przepisu kodeksu pracy płynie jeden zasadniczy wniosek. Chcesz wymagać od pracownika wysokiej jakości, przydziel mu pracę zgodną z jego kompetencjami oraz doświadczeniem.
Po drugie adekwatne wynagrodzenie
Kolejną ważną kwestią przy ustalaniu obowiązków pracownika jest jego wynagrodzenie.
Jak je ustalić? Trafnie to wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 marca 2022 r. (III AUa 361/19):
Istotą godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia jest ekwiwalentność wynagrodzenia i pracy. Chodzi przy tym nie o ekwiwalentność polegającą na pełnej równowartości wynagrodzenia i pracy. Wynagrodzenie godziwe to wynagrodzenie ekwiwalentne do ilości i jakości świadczonej pracy, rodzaju pracy oraz niezbędnych do jej wykonania kwalifikacji, skali odpowiedzialności i obciążeń psychicznych, fizycznych i intelektualnych związanych z jej świadczeniem. Określając godziwe wynagrodzenie trzeba uwzględnić takie czynniki jak: siatka wynagrodzeń obowiązująca w zakładzie pracy, średni poziom wynagrodzeń za taki sam lub podobny charakter świadczonej pracy w danej branży, wykształcenie, zakres obowiązków, odpowiedzialność materialna, dyspozycyjność.
Powyższe oznacza, że nie możesz wymagać od pracownika wykonywania ogromnej liczby obowiązków za nieadekwatne wynagrodzenie. Ponadto przy ustalaniu wynagrodzenia powinno się brać pod uwagę również wynagrodzenia pozostałego personelu.
W związku z tym, jeżeli Twoja pracownica wykonuje także obowiązki sprzątaczki, zastanów się czy wypłacasz jej adekwatne wynagrodzenie. Czy jednak lepiej zatrudnić po prostu osobę na stanowisko pracy sprzątaczki.
Po trzecie czas pracy
Jak już to zostało wcześniej powiedziane – pracodawca jest odpowiedzialny za organizację pracy i za takie jej ułożenie, aby pracownik mógł w pełni wykorzystać czas na efektywne wykonywanie swoich obowiązków.
Ponownie w tym zakresie odwołamy się do orzecznictwa Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2020 r. (I PK 247/18):
Zła organizacja pracy może natomiast prowadzić do przekroczenia norm czasu pracy, co finalnie obciąża finansowo pracodawcę.
Do powyższego należy dodać, że oczywiście pracodawca nie może planować nadgodzin. A co za tym idzie musi organizować pracę w ten sposób, aby pracownik był w stanie wykonać wszystkie swoje obowiązki w wyznaczonych ramach czasowych. Dlatego też tak ważne jest ułożenie obowiązków i przydzielenie ich w taki sposób, aby pracownicy mogli spokojnie, w skupieniu i efektywnie wykonać swoją pracę.
Podsumowanie
Podsumowując, jako pracodawca musisz pamiętać, że Twoim obowiązkiem jest prawidłowe ułożenie organizacji pracy. Polega ona na tym, że pracownicy otrzymują obowiązki zgodnie z ich kwalifikacjami i kompetencjami. To musi wiązać się także z adekwatnym co do wykonywanej pracy wynagrodzeniem oraz nieprzekraczaniem norm czasu pracy. Wbrew pozorom ma to kolosalne znaczenie. Ponieważ zła organizacja pracy może doprowadzić do chaosu, błędów pracowników i oczywiście roszczeń wobec pracodawcy.
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Prawniczka, ekspertka prawa pracy i umów w biznesie. W sieci i mediach społecznościowych działa jako Prawnik Izabela. Jej misją jest wspieranie przedsiębiorców w byciu świadomym i profesjonalnym pracodawcą. Realizuje ją, wskazując odpowiednie narzędzia prawne w celu minimalizowania sytuacji kryzysowych i prowadzenia biznesu w sposób płynny.
