Co pracodawca powinien wiedzieć o zmianie przepisów dotyczących stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe?

Nie tak dawno, bo 17 listopada, zrobiło się głośno o zmianie przepisów dotyczących stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe. Kogo dotyczą te zmiany i na co muszą przygotować się pracodawcy? O tym przeczytasz w poniższym artykule.

Izabela Kaźmierczak-Kamiennik

Podstawa prawna nowych zasad BHP przy komputerze

Za całym zamieszaniem stoi rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Po blisko 25 latach postanowiono dostosować przepisy do realiów panujących w zakładach pracy. Sprawdźmy zatem, co się zmieniło.

Jakie są najważniejsze zmiany w pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe?

Stanowisko pracy

Na początku możemy zauważyć zmianę w definicji stanowiska pracy, które należy rozumieć jako przestrzeń pracy wraz z:

• wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika,
• krzesłem i stołem,
• opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem,

W szczególności zwraca się uwagę, aby stanowisko pracy:

• było tak usytuowane w pomieszczeniu, aby pracownik miał do niego swobodny dostęp.
• było tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych.

Ponadto pracodawca powinien również na życzenie pracownika stanowisko pracy wyposażyć:

• w uchwyt na dokumenty, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika,
• podnóżek.

Spójrzmy zatem dalej, na poszczególne elementy stanowiska pracy i wymagania z nimi związane.

Monitor ekranowy

Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania:

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,
• obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania lub innych form niestabilności,
• jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,
• regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu,
• górna krawędź monitora ekranowego powinna znajdować się na wysokości oczu pracownika,
• ustawienie monitora ekranowego oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi,
• ustawienie monitora ekranowego względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.

Ponadto przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu wykonywania zadań z użyciem monitora ekranowego pracodawca powinien uwzględniać w szczególności następujące wymagania:

• oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu przewidzianemu do wykonania,
• systemy komputerowe powinny zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu,
• systemy komputerowe powinny gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla pracownika.

Klawiatura

Klawiatura oraz mysz powinny stanowić osobne elementy wyposażenia podstawowego stanowiska pracy. Ponadto konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać pracownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy. Jej powierzchnia powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne.

Miejsce pracy

Stół

Zgodnie z najnowszymi regulacjami konstrukcja stołu powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury. Ponadto konstrukcja stołu w szczególności powinna zapewniać:

• matowy blat,
• wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą,
• ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
• ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji,
• odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany podczas pracy.

Krzesło

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:

• dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
• regulację wysokości siedziska,
• regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
• regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
• wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud,
• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
• regulowane podłokietniki,
• mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia, które powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.

Oświetlenie

W kwestii oświetlenia autorzy zmian wskazują, że powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej oraz być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac. Ponadto powinno się ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego. W szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy.

Zapewnienie szkieł kontaktowych

W § 8 ust. 2 rozporządzenia, możemy również przeczytać, że:

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Powyższe oznacza, że pracodawca, będzie musiał respektować zalecenia lekarskie i zapewnić pracownikowi nie tylko – jak do tej pory – okulary. Jeżeli będzie to uzasadnione, pracownik będzie mógł rościć o zapewnienie mu szkieł kontaktowych. To spora nowość, na którą pracodawcy nie tylko muszą zwrócić uwagę, ale i się do niej przygotować.

No dobrze, to kiedy należy spodziewać się wejścia w życie tych nowości?

Czas na wprowadzenie zmian

Zgodnie z rozporządzeniem pracodawcy w terminie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie muszą dostosować stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

Oznacza to, że okres przejściowy 6 miesięcy dotyczy wyłącznie stanowisk, które powstały przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. A więc nowe stanowiska pracy musza już być dostosowane do najnowszych regulacji.

Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Prawniczka, ekspertka prawa pracy i umów w biznesie. W sieci i mediach społecznościowych działa jako Prawnik Izabela. Jej misją jest wspieranie przedsiębiorców w byciu świadomym i profesjonalnym pracodawcą. Realizuje ją, wskazując odpowiednie narzędzia prawne w celu minimalizowania sytuacji kryzysowych i prowadzenia biznesu w sposób płynny.