Kradzież w miejscu pracy

Każdy pracodawca mierzy się w swojej roli z różnymi problemami – począwszy od kryzysów ekonomicznych, po te wewnątrz firmy. Jednym z takich problemów jest zjawisko kradzieży. Bez względu na to, czy ufa się bezgranicznie swoim pracownikom i uważa się ich za najlepszych z możliwych, warto mieć świadomość, że kradzież w miejscu pracy, zawsze może się zdarzyć. Co warto wiedzieć na ten temat? Przeczytasz o tym w niniejszym artykule.

Izabela Kaźmierczak-Kamiennik

Zjawisko kradzieży w zakładzie pracy

Jak możemy przeczytać na stronie aplikuj.pl:

Z raportu przygotowanego przez firmę Euler Hermes i Pracodawca RP wynika, że zjawiskiem kradzieży dotkniętych jest niemal 78% zakładów pracy.[1]

Oznacza to, że problem kradzieży w miejscu pracy dotyczy niemalże każdego pracodawcy. A ten, u którego nie zostało to stwierdzone, powinien spodziewać się, że być może to tylko kwestia czasu.

Dlaczego tak jest?

W większości zaczyna się niewinnie wyniesieniem z zakładu pracy np. długopisu. Kiedy raz się to uda, pracownik zaczyna po prostu czuć się bezkarny. Jednakże kiedy proceder się powtarza, a później zwiększa swoje rozmiary, pracodawca jest narażony na duże straty. Dlatego każdy pracodawca powinien zabezpieczyć się na wypadek kradzieży w swoim zakładzie pracy.

W jaki sposób?

Przede wszystkim zwiększyć swoją wiedzę i świadomość prawną w tym zakresie; a także wiedzieć jak te problem zlokalizować i udowodnić.

Jak udowodnić kradzież w zakładzie pracy?

Pracodawca powinien wiedzieć, że kradzież musi pracownikowi udowodnić. Nie wystarczy domniemanie, lecz twarde dowody. Dobrym rozwiązaniem jest więc wprowadzenie monitoringu w miejscu pracy. Jednakże, należy pamiętać, że jego zainstalowanie wiąże się ze spełnieniem określonych w kodeksie pracy wymagań. Polegających przede wszystkim na odpowiednim poinformowaniu pracowników o jego wprowadzeniu:

 Art. 22². § 1. Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia lub kontroli produkcji lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może wprowadzić szczególny nadzór nad terenem zakładu pracy lub terenem wokół zakładu pracy w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).

§ 7. Pracodawca informuje pracowników o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem.

Ponadto nie można zapominać, że zgodnie z kodeksem pracy:

Monitoring nie obejmuje pomieszczeń sanitarnych, szatni, stołówek oraz palarni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne do realizacji celu określonego w § 1 i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, w szczególności poprzez zastosowanie technik uniemożliwiających rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób. Monitoring pomieszczeń sanitarnych wymaga uzyskania uprzedniej zgody zakładowej organizacji związkowej, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – uprzedniej zgody przedstawicieli pracowników wybranych w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Wprowadzenie monitoringu może więc być rozwiązaniem zmniejszającym zjawisko kradzieży w zakładzie pracy. Poza tym warto również w tym zakresie dyscyplinować pracowników poprzez uświadamianie im jakie konsekwencje są związane z kradzieżą w miejscu pracy – wynikające zarówno z prawa pracy jak i prawa karnego.

Kradzież w miejscu pracy a prawo karne

Idąc dalej, warto również wiedzieć, że kradzież w miejscu pracy to nie tylko kwestia związana z prawem pracy, ale również wynikająca z przepisów prawa karnego. Dlatego należy wiedzieć kiedy kradzież będzie wykroczeniem, a kiedy już przestępstwem.

Kiedy kradzież jest wykroczeniem, a kiedy przestępstwem

Zgodnie z kodeksem wykroczeń:

Art. 119. § 1. Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 500 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Przytoczony przepis zmieni swoje brzmienie i od 14.03.2023 r. próg kwotowy zostanie podwyższony do 800 złotych. Oznacza to, że kradzież będzie wykroczeniem, jeżeli wartość skradzionej rzeczy nie będzie przekraczać 800 złotych.

Jeżeli natomiast zostanie przekroczona powyższa wartość, kradzież będzie przestępstwem regulowanym przez przepisy kodeksu karnego. Co oznacza konsekwencje prawne w postaci kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. A w wypadku mniejszej wagi – grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Kwestie podstawowe zostały wyjaśnione, czas więc na konkretne wskazówki co robić, jeżeli pracodawca udowodni kradzież pracownikowi?

Mam złodzieja! Co dalej?

To pytanie zadaje sobie zapewne każdy pracodawca, który złapał swojego pracownika na gorącym uczynku lub w inny sposób stwierdził i udowodnił kradzież.

Na początku należy wskazać, że tak jak wyżej było to wspomniane – w przypadku kradzieży w miejscu pracy, konsekwencje wobec pracownika będą wynikać zarówno z prawa pracy, jak i prawa karnego.

Jeżeli chodzi o prawo pracy, pracodawca nie musi czekać, aż pracownik zostanie ukarany przez sąd pod względem karnym. Konsekwencje wynikające z prawa pracy może wyciągnąć od razu. Zgodnie z tezą Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1999 r., sygn. akt I PKN 361/99):

Przywłaszczenie mienia pracodawcy jest zawsze ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, niezależnie od tego, czy ze względu na jego wartość stanowi przestępstwo czy wykroczenie.

Wobec powyższego pracodawca może wyciągnąć wobec pracownika następujące konsekwencje:

• Rozwiązanie umowy o pracę, umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika – stosując to narzędzie, należy pamiętać, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
• Odpowiedzialność materialna – nawet do pełnej wysokości, jeżeli pracownik dokonał kradzieży (czyli szkody) umyślnie. Poza tym w tym kontekście warto wiedzieć, że aby wyciągnąć wobec pracownika odpowiedzialność materialną, muszą zostać spełnione łącznie przesłanki: powstanie szkody w majątku pracodawcy, wina pracownika, niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych, związek przyczynowy między działaniem pracownika a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych

Podsumowując…

kradzież w zakładach pracy to nadal poważny problem. Z pozoru małe, drobne kradzieże z czasem urastają do rangi olbrzymich strat w majątku pracodawcy. Pracodawca powinien więc przede wszystkim nabyć wiedzę prawną z zakresu samego zjawiska kradzieży, ale także zabezpieczenia i udowodnienia jej pracownikowi. Tylko to pozwoli na wyciągnięcie odpowiednich konsekwencji wobec pracownika.

Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Prawniczka, ekspertka prawa pracy i umów w biznesie. W sieci i mediach społecznościowych działa jako Prawnik Izabela. Jej misją jest wspieranie przedsiębiorców w byciu świadomym i profesjonalnym pracodawcą, poprzez wskazywanie odpowiednich narzędzi prawnych w celu minimalizowania sytuacji kryzysowych i prowadzenia biznesu w sposób płynny.

[1] https://www.aplikuj.pl/porady-dla-pracodawcow/615/pracownicze-naduzycia-w-jaki-sposob-chronic-mienie-firmy