Co znajdziesz w artykule?
Lekarka Ewelina Kruczek-Śliwa radzi m.in. jak diagnostyka przed zabiegiem wpływa na bezpieczeństwo pacjenta. I podpowiada, jakie specjalistyczne badania wykonać.
rozmawiał Jakub Wojtaszczyk
Jak diagnostyka może minimalizować ryzyko i zwiększyć bezpieczeństwo pacjenta?
– Diagnostyka naszych pacjentów jest pierwszym krokiem, jaki podejmujemy przygotowując się do postępowania zabiegowego. Dzieje się tak, ponieważ jako lekarze w pierwszej kolejności musimy ocenić naszego pacjenta holistycznie, w wielu przypadkach odnieść się do ogólnego stanu zdrowia. Po to, by móc zweryfikować czy nasze postępowanie będzie dla pacjenta bezpieczne i czy jego stan zdrowia pozwoli na osiągnięcie spodziewanych rezultatów.
Mówimy tutaj – używając słownictwa medycznego – o badaniu podmiotowym oraz przedmiotowym, które stanowią podstawę diagnostyki lekarskiej. Prawidłowo przeprowadzona, pozwala bezpiecznie zakwalifikować pacjenta do danej procedury, zminimalizować niepożądane odczyny i przynieść najlepsze rezultaty.
Jakie są najbardziej podstawowe badania, które każdy pacjent powinien wykonać przed zabiegiem estetycznym i dlaczego?
– Kolejnym diagnostycznym krokiem może być wykonanie przez pacjenta badań laboratoryjnych. Szczególnie wskazane będą one w przypadku pacjentów leczonych z powodu przewlekłych chorób ogólnoustrojowych, np. chorób tarczycy. W myśl zasady „Primum non nocere” – co znaczy po pierwsze nie szkodzić – w sytuacji, gdy ogólny stan zdrowia zgłaszającego się na zabieg pacjenta budzi w nas podejrzenie choroby, powinniśmy skierować go na badania laboratoryjne.
Podstawą będzie tutaj ogólna morfologia, którą w zależności od dostrzeganych przez nas objawów, należałoby poszerzyć o kreatyninę, mocznik, elektrolity, glikemię na czczo, TSH, próby wątrobowe, poziom żelaza, witaminy D lub B12. Nie każdy z lekarzy może chcieć podejmować się takiej diagnostyki i wówczas może skierować nas do lekarza pierwszego kontaktu, który pokieruje dalszym postępowaniem. Nie mamy jednak wytycznych co do panelu badań jaki powinien zostać zrealizowany przed pierwszą wizytą w gabinecie medycyny estetycznej.
Czy są specyficzne badania, które zaleca się w zależności od rodzaju planowanego zabiegu?
– Badania laboratoryjne to jedne z tzw. badań dodatkowych, czyli takich, które uzupełniają podstawową diagnostykę lekarską, tj. badanie podmiotowe i przedmiotowe. Jeżeli zatem nic nie wzbudza niepokoju lekarza, nie ma konieczności, aby je wykonywać. Nie ma również specyficznych badań, które byłyby wymagane przed podjęciem poszczególnych procedur zabiegowych.
W przypadku badań laboratoryjnych warto zwrócić uwagę na osoby leczone z powodu chorób tarczycy. Jest to coraz częstszy problem pacjentów zgłaszających się do gabinetów medycyny estetycznej. W ostatnim czasie szacuje się, że 2% społeczeństwa choruje na najczęstszą chorobę autoimmunologiczną, jaką jest choroba Hashimoto. 95% spośród tych pacjentów to kobiety, zatem ok. 10 % kobiet cierpi z powodu tej choroby.
Pozostaje również grupa pacjentów leczonych z powodu innych schorzeń tarczycy, jak choroba Graves-Basedowa czy wole nietoksyczne. W każdym z tych przypadków przed rozpoczęciem postępowania zabiegowego istotne będzie oznaczenie poziomu hormonu tyreotropowego, TSH. W sytuacji pacjentów z rozpoznaną chorobą należałoby przed podjęciem pierwszych zabiegów dokonać oceny poziomu przeciwciał specyficznych w danej jednostce chorobowej. W przypadku Hashimoto będzie to poziom anty-TPO oraz anty-Tg, w chorobie Graves–Basedowa przeciwciała TRAb. Ich podwyższony poziom oznacza, że nasz układ immunologiczny w danym momencie wykazuje wzmożoną aktywność. Co może mieć konsekwencje w postaci odczynów niepożądanych jak ziarniniaki czy przewlekły obrzęk.
Jeżeli chodzi o rodzaj zabiegu, na który może mieć wpływ niestabilny stan hormonalny, obawiamy się szczególnie preparatów wypełniających oraz tzw. twardych stymulatorów. Mogą one przynieść najbardziej niepożądane skutki. Natomiast w przypadku terapii toksyną botulinową czas trwania efektu zabiegu może być skrócony.
Jak interpretacja wyników badań wpływa na planowanie i realizację konkretnego zabiegu estetycznego? Czy mogą one wykluczyć niektóre zabiegi?
– W sytuacji pacjentów, którzy otrzymują od nas zalecenie wykonania badań laboratoryjnych, powinniśmy wstrzymać się z realizacją planu zabiegowego do czasu wyjaśnienia przyczyny odstępstw. Tak naprawdę do momentu, kiedy nie jesteśmy pewni co dzieje się w organizmie, powinniśmy skupić się na ogólnym stanie zdrowia. Być może właśnie on jest przyczyną problemów estetycznych, z którymi zgłasza się do nas pacjent.
Przykładowo, niektóre choroby nerek mogą wpływać na tworzenie obrzęków wokół oczu, niedobory witamin i mikroelementów mogą nasilać wiotkość skóry, niedobór hormonów tarczycy będzie powodował suchość skóry, a niedobór kortyzolu będzie wpływał na ciemnienie skóry w miejscach eksponowanych na słońce. W wielu przypadkach po diagnostyce i ustabilizowaniu stanu zdrowia możemy powrócić do realizacji planu zabiegowego. Pamiętając oczywiście o przeciwwskazaniach, które wykluczają niektóre zabiegi medycyny estetycznej.
Czy diagnostyka w kontekście indywidualizacji zabiegów to przyszłość estetyki?
– W mojej ocenie sama diagnostyka laboratoryjna kierunkuje nas w stronę osiągnięcia ogólnego dobrego stanu zdrowia pacjenta. Pozwalającego na bezpieczne wykonanie zaplanowanych procedur i uzyskanie spodziewanych efektów. To zatem nie diagnostyka, a dobrze rozumiane mechanizmy działania podawanych substancji, znajomość anatomii i prawidłowa kwalifikacja do zabiegu, będzie odgrywała największą rolę w indywidualizacji wykonywanych przez nas zabiegów.
Ewelina Kruczek-Śliwa – dyplomowana lekarka medycyny estetycznej oraz specjalistka medycyny rodzinnej, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. W swojej pracy kieruje się zasadą, że medycyna estetyczna jest narzędziem, które pozwala wydobyć naturalne piękno. Nie jest natomiast fabryką jednakowych form. W swej praktyce stara się zadbać holistycznie o pacjenta i jego potrzeby. Według niej tylko takie podejście pozwala uzyskiwać najlepsze efekty.
