Co znajdziesz w artykule?
Najczarniejszy scenariusz, który może wydarzyć się w salonie kosmetycznym, to uszkodzenie klientki lub nieudany zabieg. Wówczas zaczyna się szukanie winnych i wyciąganie konsekwencji. Wydaje się oczywiste, że winę ponosi osoba wykonująca zabieg i to do niej powinien skierować się klient/ka. Ale czy na pewno?
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Zatrudniasz? Bierzesz odpowiedzialność
Kiedy jesteś przedsiębiorcą i zatrudniasz pracowników, jesteś również odpowiedzialny za wykonywaną przez nich pracę. Dlatego kiedy zabieg jest źle wykonany, klienci zazwyczaj pierwsze kroki skierują do właściciela/ki salonu. Okazuje się, że mają rację. Doskonale tę sytuację obrazuje poniższe orzeczenie:
Niezależnie od możliwości konstruowania odpowiedzialności A. R. za czyn własny i winę nieumyślną polegającą na błędnej organizacji zakładu, Sąd Rejonowy wskazał, iż właściwa podstawa odpowiedzialności A. R. to art. 430 k.c., zgodnie z którym powierzający wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy podwładnego. Źródła relacji zwierzchnik – podwładny mogą być różnorakie i obejmują miedzy innymi stosunek pracy, a nawet faktyczne wytworzenie się podległości (tak m.in. P. M. (System prawa prywatnego, t. 6, s. 461 – 462).
Wprawdzie Sąd I instancji uznał, iż M. A. łączył z A. R. faktyczny stosunek pracy, a nie fikcyjny – umowy zlecenia, ale art. 430 k.c. w niniejszej sprawie znajdował zastosowanie niezależnie od kwalifikacji stosunku prawnego łączącego obie pozwane. Nie ulega wątpliwości, iż pomimo formalnego utrzymywania stosunku zlecenia M. A. nie miała żadnej swobody decyzyjnej i organizacyjnej. Po prostu miała wykonywać zabiegi na pacjentkach, które przychodziły do zakładu pracy. Sąd Rejonowy podniósł, iż nie może abstrahować od orzecznictwa Sądu Najwyższego, który przewiduje stosowanie art. 430 k.c. nawet w wypadku lekarzy mających zagwarantowaną samodzielność decyzyjną w ramach relacji z zakładem opieki zdrowotnej, z którym współpracują (tak m.in. w wyroku SN z dnia 26 stycznia 2011 r. IV CSK 308/10, LEX nr 738127). Niewątpliwie zaś M. A. nie miała nawet fragmentu swobody takiej, jaką mają lekarze współpracujący z placówkami zdrowotnymi.
To wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 2015-10-28, III Ca 683/15. Jakie wnioski z tego płyną?
Pracodawca będący zwierzchnikiem pracownika odpowiada za organizację pracy; ale także za pracę wykonywaną przez swojego pracownika. W związku z czym nie ma mowy o wyłącznej odpowiedzialności pracownika.
Odpowiedzialność na gruncie kodeksu cywilnego
Ponadto nie możemy zapominać o regulacjach wskazanych wprost w kodeksie cywilnym:
Art. 430. Kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności.
Przepis ten jednoznacznie rozwija wszelkie wątpliwości na ten temat.
Należy również pamiętać, że pracodawca jako przedsiębiorca podejmuje działania na zasadzie szacowania ryzyka. Oznacza to, że jest świadom, że powierzenie klientki temu a nie innemu pracownikowi wiąże się z odpowiedzialnością. Nie tylko tego pracownika, ale i samego pracodawcy.
Nie brzmi to zbyt optymistycznie, prawda? Sprawdźmy więc, czy nie ma żadnego światełka w tunelu dla pracodawcy.
Czy pracodawca ma związane ręce?
Oczywiście, że nie. Należy pamiętać, że w prawie funkcjonuje wina umyślna i nieumyślna. I tylko w przypadku tej pierwszej odpowiedzialność samego pracodawcy można złagodzić.
Należy również pamiętać, że z założenia pracownik jest słabszą jednostką, podporządkowaną pracodawcy. Dlatego w przypadku winy nieumyślnej odpowiedzialność pracodawcy jest tak szeroka.
W tym miejscu warto także podkreślić, że czasami pracodawca może być również współwinny nieprawidłowego wykonania zabiegu. Zdarza się tak, kiedy bierze bezpośredni udział w jego wykonaniu.
No dobrze… Stało się, pracodawca poniósł odpowiedzialność, zapłacił klientce odszkodowanie. Czy na tym koniec? I tutaj w końcu mamy dobre wiadomości.
Regres
Okazuje się, że jeżeli pracodawca wypłacił klientowi należne odszkodowanie, może żądać od pracownika odszkodowania na drodze regresu, o którym mowa w kodeksie pracy:
Art. 120. § 1. W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca.
§ 2. Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność przewidzianą w przepisach niniejszego rozdziału.
Powyższe oznacza, że pracodawca może skutecznie dochodzić od pracownika wypłaty odszkodowania za straty, do których doprowadził pracownik. Nie jest to jednak takie łatwe, bo pracodawca musi przede wszystkim wykazać:
- winę pracownika
- że szkoda wystąpiła w związku z wykonywaniem obowiązków przez pracownika
- nienależyte wykonanie obowiązku przez pracownika
- związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a działaniem pracownika
- że wypłacił odszkodowanie poszkodowanej/poszkodowanemu
Dopiero spełnienie tych przesłanek może spowodować pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności. Jednakże należy pamiętać, że w przypadku winy nieumyślnej, odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody. Jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Podsumowanie
Podsumowując, jako pracodawcy powinniście pamiętać, że odpowiadacie za działania swojego pracownika. Dlatego musicie organizować tak pracę, aby uniknąć najgorszego. Jednakże, jeżeli już dojdzie do szkody na kliencie/tce, na spokojnie przeanalizuj sytuację. I zgromadź dowody pozwalające chociaż w jakimś stopniu zmniejszyć Twoją odpowiedzialność i wyegzekwować regres od pracownika.
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Prawniczka, ekspertka prawa pracy i umów w biznesie. W sieci i mediach społecznościowych działa jako Prawnik Izabela. Jej misją jest wspieranie przedsiębiorców w byciu świadomym i profesjonalnym pracodawcą. Realizuje ją, wskazując odpowiednie narzędzia prawne w celu minimalizowania sytuacji kryzysowych i prowadzenia biznesu w sposób płynny.
