Lipoliza iniekcyjna to jeden z bardziej popularnych zabiegów estetycznych, który ma na celu redukcję tkanki tłuszczowej w określonych obszarach ciała. Aby lepiej zrozumieć ten proces, warto przyjrzeć się budowie tkanki tłuszczowej, funkcjom, a także preparatom wykorzystywanym w lipolizie.
mgr Marta Dymek-Gładyszewska
Co znajdziesz w artykule?
Budowa tkanki tłuszczowej
Tkanka tłuszczowa umieszczona jest między skórą, a mięśniami i ma za zadanie przede wszystkim chronić przed urazami mechanicznymi, pełni także funkcję podporową dla skóry właściwej, nadaje zewnętrzny kształt powłokom skórnym, uczestniczy w termoregulacji, poza tym jest swoistym magazynem energii oraz miejscem metabolizmu hormonów. Komórki tłuszczowe (adipocyty) powstają z wrzecionowatych adipocytów. Każdy adipocyt zawiera dużą kroplę tłuszczu, głównie trójglicerydy około 90 – 99%, oraz niewielkie ilości kwasów tłuszczowych, cholesterolu i fosfolipidy. Co ważne adipocyty połączone są z glikoproteinami, fibroblastami i przyległą włośniczką.
Możemy wyróżnić dwa rodzaje komórek tłuszczowych:
- małe, ukrwione, które łatwo ulegają lipolizie, nie są zależne od estrogenów,
- duże, oporne na lipolizę, estrogenozależne.
Adipocyty zatem mają ogromną zdolność do zmiany swojej objętości. W przebiegu cellulitu mogą osiągać rozmiary od małego zrazika do 20mm.
Co nasila proces lipogenezy?
- Insulina
- Estrogeny
- Prolaktyna
- Wysokoenergetyczna dieta z dużą zawartością węglowodanów.
Podskórna tkanka tłuszczowa składa się z dwóch warstw, zewnętrzna siateczkowa przylegająca bezpośrednio do skóry właściwej i wewnętrzna blaszkowata, która zmniejsza swoją objętość wraz ze zmianą masy ciała.
Przyczyny powstawania cellulitu
Niestety, nadmiar tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w postaci cellulitu, może prowadzić do problemów estetycznych i zdrowotnych. Cellulit to nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, które powoduje nierówności w skórze, często określane jako „skórka pomarańczowa”. Możemy wyróżnić cztery elementy które przyczyniają się do powstania cellulitu.
ZABURZENIA W BUDOWIE TKANKI ŁĄCZNEJ
Dochodzi do granulacji i zbijania się w bezpostaciową substancję włókien tkanki łącznej ścian naczyń krwionośnych oraz przegród łącznotkankowych tkanki podskórnej z towarzyszącym tym zmianom obrzękiem tkankowym. Wpływają na to m.in. estrogeny – zbyt duża ilość płynu śródtkankowego doprowadza do zmian komórkowych adipocytów, ucisku na naczynia i mikrokrążenia oraz w rezultacie niedotlenienia tkankowego. Zbyt mała ilość tlenu w tkankach doprowadza do powstania tzw. kaskady beztlenowej i wzrostu syntezy kwasy mlekowego. Wpływa on na zwiększenie syntezy kolagenu. W wyniku tego zwiększa się ilość włókien tkanki łącznej w obszarze tkanki podskórnej.
ZABURZENIA ZWIĄZANE Z MIKROKRĄŻENIEM
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu tętniczego, żylnego i chłonnego skóry i tkanki podskórnej prowadzą do:
- wzrostu ciśnienia śródwłośniczkowego,
- spadku ciśnienia osocza,
- wzrostu ciśnienia płynu tkankowego,
- spadku przepływu limfy, co jest bezpośrednią przyczyna obrzęku.
JEDNOSTKA NEURO-WEGETATYWNA
Jednostka neuro-wegetatywna składa się głównie z układu nerwowego sympatycznego, który znajduje się w skórze właściwej oraz tkance podskórnej. Pobudzenie tego układu prowadzi do zmian w stosunku stężenia cAMP do Comp. Zmiany te są kluczowe dla regulacji aktywności fibroblastów, mikrokrążenia oraz metabolizmu tłuszczy w adipocytach.
Dzięki oddziaływaniu na fibroblasty może zachodzić zarówno wzrost, jak i spadek syntezy kolagenu oraz glikozaminoglikanów. Kontrola mikrokrążenia wynika z działania, które powoduje rozszerzenie lub skurcz naczyń krwionośnych. W przypadku adipocytów, aktywność nerwowa prowadzi do procesów lipolizy lub lipogenezy, w zależności od rodzaju pobudzenia.
JEDNOSTKA ENERGETYCZNO-TŁUSZCZOWA
Adipocyty pełnią kluczową rolę w magazynowaniu triglicerydów. Tworzą tzw. „zraziki”, z których każdy ma swoje unaczynienie i jest otoczony przez włókna tkanki łącznej, które formują przegrody łącznotkankowe. Interesujące jest to, że rozmiar adipocytów u kobiet w obrębie np. bioder różni się od ich rozmiaru na np. ramionach.
Jak działa lipoliza?
Jednym z zabiegów wspomagających walkę z miejscowym nadmiarem tkanki tłuszczowej jest lipoliza iniekcyjna. Proces ten zachodzi naturalnie w organizmie, polega na rozkładzie hydrolitycznym trójglicerydów w tkance tłuszczowej. Trójglicerydy uwolnione do krwi wychwytywane są przez większość tkanek (z wyjątkiem mózgu i erytrocytów), a następnie estryfikowane lub utlenianie, jako główne źródło energetyczne, do CO2 i H2O. Proces ten jest odwracalny. To znaczy, że niewykorzystane nadwyżki wolnych kwasów tłuszczowych mogą powtórnie przekształcić się w trójglicerydy w dowolnie adaptowanej komórce, która zmieni się z pre-adipocytu w komórkę tłuszczową. To właśnie dlatego walka z nadmiernym otłuszczeniem tkanek jest niezwykle trudna i w wielu przypadkach kończy się efektem jo-jo. Podczas zabiegu iniekcji w tkankę tłuszczową wprowadza się substancję, która powoduje rozpad komórek tłuszczowych. Iniekcje są precyzyjne, co pozwala na modelowanie sylwetki w wybranych partiach ciała, np. brzuch, uda, czy pośladki. Zabieg aktywuje proces metabolizmu, który pomaga w naturalnym usuwaniu rozpadłego tłuszczu z organizmu. Metoda nie wymaga dużych nacięć ani długiego okresu rekonwalescencji, co czyni ją atrakcyjną alternatywą dla innych procedur chirurgicznych.
Lipoliza iniekcyjna jest zalecana dla osób, które:
- Chcą zredukować lokalne nagromadzenia tkanki tłuszczowej.
- Mają problem z cellulitem.
- Poszukują nieinwazyjnej alternatywy dla liposukcji.
- Mają stabilną masę ciała, ale chcą poprawić kontur sylwetki.
Preparaty do lipolizy
W lipolizie iniekcyjnej najczęściej stosuje się preparaty oparte o dwa główne składniki aktywne: fosfatydylocholinę i deoksyholan sodu. Oba preparaty działają poprzez rozkładanie komórek tłuszczowych, co umożliwia ich usunięcie z organizmu.
Fosfatydylocholina jest naturalnie występującym fosfolipidem, który wspomaga metabolizm lipidów. Działa poprzez rozkładanie błon komórkowych adipocytów, co prowadzi do uwolnienia zawartego w nich tłuszczu do krwiobiegu, a następnie do eliminacji przez wątrobę.
Deoksycholan sodu jest syntetycznym kwasem żółciowym, który również niszczy błony komórkowe adipocytów. Jego działanie polega na rozpuszczaniu tłuszczu, co skutkuje zmniejszeniem objętości tkanki tłuszczowej. Połączenie fosfatydylocholiny i deoksycholanu sodu umożliwia skuteczne rozłożenie zgromadzonego w komórkach tłuszczu. W duecie tym fosfatydylocholina pełni funkcję ochronną w stosunku do komórek, poprzez zwalnianie i wydłużanie procesu lipodegradacji zainicjowanej przez deoksycholan.
Preparaty do lipolizy bez fosfatydylocholiny
Na rynku dostępne są również preparaty do lipolizy, które nie zawierają fosfatydylocholiny. Często bazują na naturalnych składnikach, takich jak ekstrakty roślinne, peptydy czy aminokwasy. Działają one w bardziej delikatny sposób, wspomagając metabolizm tłuszczy i redukcję cellulitu. Preparaty nie zawierające w swoim składnie fosfatydylocholiny będą dobrze się sprawdzały w przypadku mniejszej ilości tkanki tłuszczowej, cellulitu, otłuszczeń w obrębie twarzy, a także u osób uczulonych na soję.
W składzie takich preparatów spotyka się:
- Ryboflawinę (witamina B2) – aktywuje metabolizm tłuszczów
- Lecytynę – niszczy i transportuje zbędne komórki tłuszczowe
- Bromelainę (Ananas Sativus) – pomaga rozkładać tłuszcz i usuwać stany zapalne
- Wyciąg z korzenia tarczycy bajkalskiej – wykazuje działanie łagodzące podrażnienia, wzmacniające włókna kolagenu i elastyny, pochłania promieniowanie UVA i UVB,
- Wąkrotę Azjatycką – składnik o właściwościach leczących rany, poparzenia i zmiany skórne, związki czynne surowca wpływają na proces syntezy kolagenu i elastyny,
- Ekstrakt z szałwi – działanie sebostatyczne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne; przyspiesza gojenie drobnych ran zadrapań; wykazuje właściwości antyoksydacyjne,
- Ekstrakt z rumianku lekarskiego – o działaniu przeciwzapalnym, łagodzącym oraz pobudzającym naskórek do regeneracji.
- Kofeinę – ma zdolność przenikania przez naskórek gdzie wchłaniana jest w skórze właściwej. Pobudza mikrocyrkulację i krążenie krwi w naczyniach włosowatych wpływając na poprawę dotlenienia komórek. Hamuje fosfodiesterazę, co stymuluje lipolizę, jednocześnie zmniejszając magazynowanie tłuszczu w adipocytach. Ma także zdolność pobudzania aktywności metabolicznej. Zwiększa sprężystość, oraz wygładzenie skóry.
- L-karnitynę – bierze udział w transportowaniu kwasów tłuszczowych do mitochondriów komórkowych, w których zachodzi proces ich utleniania. Poprzez nasilanie procesów spalania kwasów tłuszczowych przyczynia się do zmniejszania objętości tkanki tłuszczowej. Pełni istotną rolę w procesie katabolizmu lipidów oraz produkcji energii przez organizm.
- Enzym lipazę – lipazy to grupa enzymów, która katalizuje hydrolizę tłuszczów (lipidów).
Zabieg lipolizy – najważniejsze informacje
Lipoliza jest zabiegiem małoinwazyjnym, jednak bardzo ważna jest odpowiednia kwalifikacja klienta do zabiegu. Niezmiernie istotne jest przestrzeganie procedur, umiejętności i kwalifikacje personelu wykonującego zabieg.
Wskazaniem do zabiegu są miejscowe otłuszczenia w okolicy:
- Górnej partii brzucha
- Dolnej partii brzucha
- Wewnętrzna i zewnętrzna partia ud
- Kolana
- Twarz
- Górna partia pleców
- Wałeczki – dół pleców
- Pośladki
- Rozbicie cellulitu
- Ramiona
- Męska klatka piersiowa
Przeciwwskazania do wykonania zabiegu:
- ostre choroby nerek, wątroby (wymagane są aktualne badania laboratoryjne – morfologia krwi, mocznik , kreatynina, enzymy wątrobowe AlAT, AspAT, lipidogram: cholesterol całkowity, HDL– Ch, LDL-Ch, TAG , poziom glukozy),
- cukrzyca insulinozależna, cukrzyca nieustabilizowana,
- choroby tarczycy,
- choroby krwi związane z nadmiernym krwawieniem,
- stałe stosowanie leków rozrzedzających krew,
- ciąża,
- okres karmienia piersią,
- dzieci, nastolatki,
- pacjenci po przeszczepach narządowych,
- uczulenie na soję w przypadku preperatów zawierających fostatydylocholinę.
Powikłania po lipolizie iniekcyjnej i jak ich uniknąć
Zabieg lipolizy iniekcyjnej jest względnie zabiegiem bezpiecznym, jednak mogą zdarzyć się pewne powikłania. Należą do nich:
- podrażnienie,
- pieczenie,
- zaczerwienienie,
- obrzęk,
- przejściowa pokrzywka,
- tkliwość,
- guzki,
- zaburzenia miesiączki,
- omdlenia,
- zasinienie,
- a w rzadkich przypadkach infekcja.
Aby zminimalizować możliwe efekty uboczne po lipolizie iniekcyjnej ud, należy:
- Podać najmniejszą wymaganą dawkę preparatu,
- Dokładnie ocenić wiotkość skóry, zwłóknienie tkanek miękkich i nasilenie cellulitu na udach,
- Używać mniej traumatyzujących tkanki technik, np. kaniuli,
- Równomiernie rozprowadzić preparat, by uniknąć kumulacji dawki preparatu w wybranych obszarach.
Dla bezpieczeństwa pacjenta zabiegowiec chcący wykonywać zabieg lipolizy iniekcyjnej powinien mieć odpowiednie wykształcenie (lekarz, pielęgniarka, kosmetolog), dobrą znajomość z zakresu fizjologii i anatomii. Warto jest także zwrócić uwagę na jednostkę szkoleniową w której chce się nabyć nowych umiejętności. Dobra akademia szkoleniowa to taka która posiada odpowiednie akredytacje, profesjonalnych trenerów i odpowiednie materiały dydatktyczne. Wiedza uzyskana na profesjonalnym szkoleniu ułatwi postępowanie w trakcie zabiegu jak i w przypadku powstania ewentualnych powikłań.
Bibliografia:
- Skuteczność lipolizy iniekcyjnej w redukcji depozytów tłuszczowych zlokalizowanych na wewnętrznej stronie kolan monitorowana za pomocą ultrasonografii wysokich częstotliwości., Mlosek RK, Skrzypek E, Migda B, Migda M, Woźniak W: The efficacy of high-frequency ultrasound-guided injection lipolysis in reducing fat deposits located on the inside of the knees. J Ultrason 2020; 20: e273–e278. doi: 10.15557/JoU.2020.0048.
- Fizjologia Człowieka., PZWL, 2024
- Kosmetologia; Warszawa 2019; PZWL, Wyd 1.,
- Insights Into the Pathophysiology of Cellulite: A Review, Bass, Lawrence S. MD*,†; Kaminer, Michael S. MD‡,§,‖ Dermatologic Surgery 46():p S77-S85, October 2020.
Marta Dymek-Gładyszewska – absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na wydziale farmaceutycznym ukończony tytułem mgr kosmetologii. Trenerka w branży beauty z 10-letnim stażem, członkini Krajowej Izby Kosmetologii, właścicielka gabinetu.
Jej pasją są zabiegi z dziedziny kosmetologii i medycyny estetycznej. Specjalizuje się w zaawansowanych procedurach estetycznych, propagujących jednocześnie bezpieczne i holistyczne podejście do pracy z pacjentem. W wolnej chwili pisze specjalistyczne artykuły skierowane do profesjonalistów z branży beauty.