Nie tak dawno media obiegła sensacyjna wiadomość o planach rządu na oskładkowanie wszystkich umów cywilnoprawnych. Ile w tym prawdy i kogo to dotyczy oraz od kiedy zmiany miałby wejść życie? Wszystkie najważniejsze informacje zamieszczamy poniżej.
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Co znajdziesz w artykule?
Ozusowanie umów zlecenia – jak to wygląda obecnie?
Zanim przejdziemy do omówienia zmian, sprawdźmy jak obecnie wygląda oskładkowanie zleceń.
Każdy zleceniobiorca obecnie obowiązkowo jest objęty ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, wypadkowym i zdrowotnym. Natomiast dobrowolnie może być objęty ubezpieczeniem chorobowym. Nie jest tak jednak w każdym przypadku.
Należy pamiętać, że zleceniobiorca, który jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy lub gdy ma w umowie o pracę zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie nie będzie objęty obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Dotyczy to również sytuacji, kiedy zleceniobiorca prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą. Wtedy mamy do czynienia z tzw. zbiegiem tytułów do ubezpieczenia.
Jeszcze jeden wyjątek dotyczy zleceniobiorcy będącego uczniem lub studentem, który nie skończył 26 lat.
Jednakże należy pamiętać, że w sytuacji, kiedy zleceniobiorca zawrze umowę cywilnoprawną z własnym pracodawcą lub wykonuje w ramach takiej umowy pracę na jego rzecz, to nie może skorzystać z powyższego zwolnienia. Wówczas jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym.
Dlaczego? Dla ZUS-u wówczas zleceniobiorca jest…pracownikiem.
Skąd pomysł na zmiany?
Okazuje się, że nie jest to pomysł z naszego rodzimego podwórka, a warunek otrzymania kolejnej transzy z UE w ramach Krajowego Planu Odbudowy. O tym warunku nasi rządzący wiedzą już od dawna, bo pierwotnie reforma miała zostać wdrożona w pierwszym kwartale 2023 roku. Jak można przeczytać w opisie tzw. kamieni milowych KPO, a dokładniej mówiąc w A4.7 Ograniczenie segmentacji rynku pracy:
Nadrzędnym celem reformy jest ograniczenie segmentacji rynku pracy i zwiększenie zabezpieczeń społecznych określonych pracowników. W tym celu wszystkie cywilnoprawne umowy o pracę będą podlegały składkom na ubezpieczenie społeczne z wyjątkiem umów zlecenia zawartych z uczniami szkół średnich oraz studentami w wieku do 26 lat.
Reforma zostanie zrealizowana w drodze aktów prawnych, w których zapewni się, aby zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych podlegało składkom na ubezpieczenie społeczne: emerytalnym, rentowym, wypadkowym i z tytułu chorób zawodowych oraz – z wyjątkiem umów o dzieło, w przypadku których będą dobrowolne – chorobowym. Ponadto znosi się zasadę, zgodnie z którą w przypadku umów cywilnoprawnych składki na ubezpieczenie społeczne są płacone na podstawie minimalnego wynagrodzenia.
Powyższe oznacza, iż nie ma wątpliwości, że powinniśmy przygotować się na wejście w życie tych zmian i że w tym przypadku nie ma co się łudzić, że reforma ta nie nastąpi.
Czy zmiana ma dotyczyć wyłącznie zleceń?
Okazuje się, że nie. Zgodnie z zapowiedziami resortu rodziny dla Dziennika Gazety Prawnej:
W tym celu wszystkie cywilnoprawne umowy o pracę będą podlegały składkom na ubezpieczenie społeczne z wyjątkiem umów zlecenia zawartych z uczniami szkół średnich oraz studentami w wieku do 26 lat.
W ramach reformy – umowy o dzieło (nie tylko z własnym pracodawcą) powinny zostać objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowym i wypadkowym (ubezpieczenie chorobowe będzie dobrowolne). Powyższe zmiany nie objęłyby tylko umów cywilnoprawnych zawieranych przez studentów/uczniów poniżej 26. roku życia.[1]
W związku z powyższym musimy przygotować się na rewolucję dotyczącą umów cywilnoprawnych. Wyjątek będzie dotyczyć wyłącznie umów zawieranych przez studentów i uczniów do 26. roku życia.
Oznacza to, że przedsiębiorcy, ale i osoby wykonujące swoje prace w ramach umów cywilnoprawnych muszą przygotować się na zmiany: w kosztach i wynagrodzeniach. Ile mają na to czasu?
Kiedy obowiązkowe ozusowanie ma wejść w życie?
Na dzień publikacji niniejszego artykułu nie ma jeszcze projektu reformy. Jednakże jak zapewnia szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zmian należy się spodziewać w pierwszym kwartale 2025 r, czyli już po Nowym Roku.
Co w praktyce oznaczają zmiany w ozusowaniu umów cywilnoprawnych?
Jak można się łatwo domyśleć jest to związane:
- ze zwiększeniem kosztów dla zleceniodawcy
- zmniejszeniem pieniędzy „do ręki” dla zleceniobiorcy
- zwiększeniem kapitału emerytalnego zleceniobiorcy
Jak wskazuje dr Tomasz Lasocki z Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego: Obciążenia w ubezpieczeniu społecznym nie mogą zależeć od tego, czy dana osoba jest zatrudniona na umowie o pracę, czy cywilnoprawnej, ponieważ każda z nich jest tak samo narażona na chorobę, urazy, starość czy śmierć.
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik
Prawniczka, ekspertka prawa pracy i umów w biznesie. W sieci i mediach społecznościowych działa jako Prawnik Izabela. Jej misją jest wspieranie przedsiębiorców w byciu świadomym i profesjonalnym pracodawcą. Realizuje ją, wskazując odpowiednie narzędzia prawne w celu minimalizowania sytuacji kryzysowych i prowadzenia biznesu w sposób płynny.
[1] https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9489172,calkowite-oskladkowanie-umowy-zlecenia-coraz-blizej-to-kamien-milowy.html
