Czy odbieranie zgody klienta na zabieg kosmetyczny to zbędna formalność? A może prawne zabezpieczenie właściciela salonu oraz osoby wykonującej dany zabieg kosmetyczny? To najczęściej zadawane pytania właścicieli salonów kosmetologicznych.
Natalia Stojanowska
Brak przepisów nakładających na właścicieli gabinetów kosmetycznych konieczność odebrania zgody na przeprowadzenie zabiegu powoduje liczne wątpliwości. Osoby te zastanawiają się, czy mają prawny obowiązek odbierania zgody od klienta. Wiele gabinetów, jeśli już decyduje się na jej odebranie, to zgoda jest odbierana w formie ustnej. Czy jednak prawidłowo?
Co znajdziesz w artykule?
Odpowiedzialność prawna właściciela gabinetu
Właściciel gabinetu kosmetologicznego powinien zawsze pamiętać o swojej odpowiedzialności prawnej.
Jedną z podstawowych odpowiedzialności jest ta wynikająca z powstania szkody, np. poparzenia ciała. Kosmetolog zostanie pociągnięty do odpowiedzialności z tytułu powstania szkody, jeżeli dojdzie do bezprawnego działania lub zaniechania z jego strony. Przykładem bezprawnego zaniechania jest sytuacja, gdy powinien on działać według określonych reguł, a tego nie zrobił.
| Przykładowo właściciel salonu będzie odpowiadał prawnie w sytuacji, gdy osoba wykonująca zabieg nie przestrzega instrukcji stosowania określonych narzędzi, substancji kosmetycznych czy wymogów higienicznych, a w rezultacie przyczynia się do powstania szkody u klienta. Uzasadnienie wyroku z dnia 7 listopada 2019 r. Sądu Okręgowego w Poznaniu, XIV C 71/17. |
Aby właściciel gabinetu mógł podlegać odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną klientowi czynem niedozwolonym przez prawo muszą wystąpić trzy przesłanki.
- Po pierwsze musi powstać szkoda.
- Po drugie szkoda musi powstać w wyniku czynu niedozwolonego. Taki czyn może polegać na bezprawnym i zawinionym zachowaniu właściciela salonu lub jego pracownika.
- Po trzecie musi istnieć zależność pomiędzy nieprawidłowym działaniem a powstaniem szkody u klienta. Szkoda powinna być bezpośrednim wynikiem nieprawidłowego działania lub zaniechania w gabinecie kosmetologicznym.
Wszystkie powyższe elementy muszą wystąpić łącznie.
Odebranie zgody klienta lub jego przedstawiciela ustawowego na zabieg kosmetyczny jest okolicznością wyłączającą bezprawność działania podczas wykonywania zabiegu. Dlatego też prawidłowe odebranie zgody to nie zbędna formalność, lecz zabezpieczenie prawne właściciela salonu.
Zgoda na zabieg kosmetyczny
Zgoda zabiegowa klienta musi być „świadoma”, „poinformowana”, „objaśniona”. Jest to tzw. zgoda oświecona.
Zgoda oświecona to oświadczenie klienta oparte na pełnej jasności sytuacji. Klient musi dysponować pełną informacją na temat wszelkich przeciwwskazań i skutków ubocznych związanych z wykonaniem zabiegu. Może zostać udzielona jedynie przez osobę uprawnioną, czyli klienta lub jego przedstawiciela ustawowego.
Wykonanie zabiegu musi być zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego. Zgoda klienta musi być wynikiem swobodnej decyzji. Musi być podjęta na podstawie należytego rozpoznania wszystkich okoliczności. Zgoda może być wyrażona w formie ustnej. Z drugiej strony w wypadku braku zgody pisemnej, to na właścicielu salonu spoczywa ciężar wykazania, że taka zgoda była udzielona.
Procedura odbierania zgody na zabieg kosmetyczny
W praktyce branży beauty przyjęło procedurę podobną do tej wynikającej z ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Odebranie zgody na zabieg kosmetyczny powinien składać się z trzech etapów. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić wywiad. Celem wywiadu jest ustalenie od klienta informacji na temat jego stanu zdrowia. Dzięki ankiecie zdrowotnej można ustalić czy istnieją ewentualne przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu.
Następnie należy udzielić klientowi pełną informację na temat zabiegu. Dzięki uzyskaniu informacji o następstwach zabiegu klient ma możliwość podjęcia decyzji czy poddać się zabiegowi, czy nie. Wreszcie należy odebrać zgodę od klienta na przeprowadzenie zabiegu.
Procedura odbierania zgody na zabieg kosmetyczny
- Wywiad zdrowotny
- Pełna informacja na temat zabiegu
- Odebranie zgody
W orzecznictwie przyjmuje się, że zgoda na zabieg kosmetyczny powinna spełniać więcej kryteriów i być bardziej restrykcyjna w porównaniu do typowej zgody na zabieg leczniczy.
Takie stanowisko wynika z tego, że w przypadku zabiegów leczniczych pacjent niejednokrotnie musi poddać się zabiegowi. Obowiązek poddania się zabiegowi wynika z obiektywnych czynników, np. wymaga tego zdrowie klienta.
W przypadku zabiegów kosmetycznych w większości przypadków nie ma takich zaleceń zdrowotnych. To powoduje, że klient powinien być świadomy wszystkich do przewidzenia skutków interwencji, nawet jeśli nie stwarzają one ryzyka wyższego niż przeciętny.
| Wymaganie zgody pacjenta na podjęcie zabiegu operacyjnego wyłącznie dla celów estetycznych (polepszenia wyglądu zewnętrznego) jest zachowane tylko wtedy, gdy zostanie on uprzednio dostatecznie poinformowany także o szczególnych – czyli wszelkich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia – skutkach interwencji, nie stwarzającej dla niego ryzyka wyższego od przeciętnego. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1980 r., II CR 280/80. |
Zgodnie z tym stanowiskiem klienta należy poinformować o ewentualnych negatywnych skutkach wykonania zabiegu, nawet jeżeli istnieje jedynie niskie prawdopodobieństwo ich wystąpienia.
Podsumowanie
Podsumowując, prawidłowe odebranie zgody ma kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności prawnej właściciela salonu. Klient musi świadomie podjąć decyzję o wykonaniu zabiegu kosmetologicznego. Dzięki uzyskaniu informacji o następstwach zabiegu ma on możliwość podjęcia decyzji, biorąc pod uwagę korzyści i mogące wystąpić powikłania czy poddać się zabiegowi, czy odmówić wyrażenia zgody na jego przeprowadzenie.
Brak pełnej informacji o ryzyku związanym z przeprowadzeniem danego zabiegu pozbawia klienta możliwości podjęcia świadomej decyzji. W konsekwencji zgoda udzielona w takich warunkach nie będzie kwalifikowana jako zgoda oświecona.
Natalia Stojanowska
Radca prawny, mediatorka, praktykuje prawo w dziedzinie umów, e-commerce, RODO, zarządzania bezpieczeństwem informacji. Absolwentka Programu LL.M. – prawo amerykańskie na Uniwersytecie Oregońskim w Oregonie, USA. Wspiera prawnie biznesy online w ich działalności. Pomaga przy tworzeniu sklepów online i wprowadzaniu e-produktów do sprzedaży online. Pokazuje, jak sprzedawać w sieci zgodnie z prawem. Autorka książki „Konkurs w social mediach. Jak przeprowadzić go zgodnie z prawem?” Na swoim blogu www.stojanowska.com/blog pomaga przedsiębiorcom zrozumieć zawiłości prawne.
Bibliografia:
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2003 r., V CKN 1681/00, niepublikowany.
- Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 listopada 2019 r., XIV C 71/17, Lex.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1980 r., II CR 280/80, Lex.
- Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 października 2015 r., III Ca 683/15, Lex.
- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 października 2011 r., K 16/10, Lex.
- P. Szymańska vel Szymanek, Przeprowadzanie zabiegów z chirurgii estetycznej u osób małoletnich, Lex.
- A. Rososzczuk, Zakres informacji przekazywanych pacjentowi przez lekarza przed wyrażeniem lub odmową udzielenia zgody na świadczenie zdrowotne, Lex.
- Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz.1731 ze zm.
- Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1876 ze zm.
#świadoma zgoda #zgoda klienta na zabieg
