Co znajdziesz w artykule?
Prezentacja podczas Beauty Innovations grudzień 2022
Wydawać by się mogło, że temat mikrobiomu jest już tak popularny, że wszyscy wiedzą, czym jest i do czego służy. Jednak nic bardziej mylnego. O znaczeniu flory jelitowej dla zdrowia i naszej urody mówi się ostatnio coraz więcej. Badacze określają jelita mianem drugiego mózgu, mającego wpływ na funkcjonowanie nawet najbardziej odległych narządów.
Łucja Pijarczyk
Wiedza na temat wpływu flory bakteryjnej na organizm człowieka jest w ogólnym stopniu dość znana. Natomiast nie każdy zdaje sobie sprawę ile i jak dużo zależy od korzystnych bakterii i drobnoustrojów. Zaburzenia ich równowagi, czyli dyspioza powoduje zmianę odpowiedzi immunologicznej. Co sprzyja rozwojowi chorób skóry takich jak łuszczyca, trądzik pospolity, łupież. A w najgorszych przypadkach także może prowadzić do nowotworów skóry.
Kwestia ta jest oczywista w przypadku dyspiozy w skórze. Jednak nie wszystkie osoby z problemami dermatologicznymi wiedzą, że przyczyny należy czasem szukać również w jelitach.
Ludzki organizm jest nazywany super organizmem, holobiontem
Ten termin został wprowadzony po raz pierwszy w 1991 roku przez biolożkę amerykańską Lynn Margulis. I początkowo odnosił się do prostej jednostki biologicznej obejmującej gospodarza i pojedynczy odziedziczony symbiont. Później został rozszerzony o zdefiniowanie gospodarza i związanych z nim społeczności wszystkich mikroorganizmów. Gospodarz i jego mikrobiota stanowią zatem holobiont.
Okazuje się, że to połączenie nie dość, że jest nierozerwalne, to ściśle od siebie zależne i współdziałające. Coraz szersze badania w kierunku mikrobiomu sprawiły, że stał się popularnym trendem także w kosmetyce. John F. Cryan powiedział, że jeżeli mikroby nadzorują mózg, to znaczy, że sterują wszystkim. I trudno się z nim nie zgodzić. Szacuje się, że liczba bakterii bytujących w ludzkim organizmie jest 10 razy większa niż komórek budujących nasze ciało. A masa wszystkich bytujących w nas wielu mikroorganizmów waży około 2-2,5 kg.
Nowo odkryty narząd
Mikrobiota określana jest także jako nowo odkryty narząd. Wszystko to tworzy złożony ekosystem będący stale w chwiejnej równowadze. Może on odpowiadać zarówno za zdrowie, ale także za liczne patologie czy przewlekłe stany zapalne.
Na mikrobiom składa się populacjami mikroorganizmów komensalnych, symbiotycznych i patogennych. Oddziałują one wzajemnie ze sobą oraz komórkami ludzkimi. I w zależności od miejsca występowania danego skupiska mikroorganizmów wyróżnia się różne rodzaje ludzkiej mikrobioty; zaczynając od mikrobioty jamy ustnej, pochwy, skóry czy też jelit.
Dwie ostatnie grupy można podzielić według konkretnej lokalizacji usytuowania. Wyróżniając na przykład mikroorganizmy występujące za uchem, które mogą różnić się składem i funkcją od tych bytujących na przykład na grzbiecie dłoni. Albo tych występujących w różnych odcinkach przewodu pokarmowego.
Co to jest dysbioza?
Jest to zaburzenie mikrobiomu. Mikroby stają się problemem, gdy ich populacja ulega zaburzeniu. Natomiast co ma największy wpływ na zmiany w obrębie naszej mikroflory jelitowej? Głównie dieta, w szczególności diety redukcyjne czy też spożywanie żywności wysoko przetworzonej albo mało urozmaicony nasz dzienny jadłospis, czy też diety nieodpowiednio zbilansowane, ubogie w błonnik pokarmowy. Tak samo stosowanie i przyjmowanie różnych leków, szczególnie antybiotyki, stosowanie leków, które hamują wydzielanie, jakby oddziałują na pompę protonową.
Stres to jest kolejna przyczyna, która ma ogromny wpływ na naszą mikrobiotę, szczególnie fizyczny czy też psychiczny. Używki różnego rodzaju, alkohol czy też nikotyna. Zanieczyszczenie środowiska też ma ogromny wpływ na naszą florę bakteryjną, promieniowanie, a także aktywność układu odpornościowego oraz obecne choroby przewlekłe.
Dysbioza, czyli brak równowagi mikrobiologicznej powoduje zaburzenia i przyczynia się do powstawania, rozwoju alergii, dysfunkcji przewodu pokarmowego. Również dysfunkcji układu krążenia czy też zmian metabolicznych i psychicznych. Wszystkie schorzenia dotykające wymienionych przed chwilą układów
mogą być widoczne na skórze.
Osłabiają ją zmniejszając jej jędrność, ukrwienie czy też dotlenienie, a także mogą zmieniać koloryt. Większość chorób cywilizacyjnych miała związek z naszymi jelitami. Badania pokazują, że osoby z zaburzeniami hormonalnymi, cukrzycą czy też depresją i wieloma innymi schorzeniami mają inny skład mikroflory jelitowej niż osoby zdrowe. To oznacza, że aby osiągnąć zdrowie i równowagę, powinniśmy zająć się zdrowiem naszych jelit. To na początek.
Szczególnie dużo badań dostępnych czego dotyczą choroby pokazujących przełożenie się dysbiozy mikroflory jelitowej, że przyczyniają się do powstawania trądziku pospolitego, różowatego, łuszczycy czy też atopowego zapalenia skóry, ale również do dotykają skóry głowy. Natomiast niektóre badania wskazują również na bezpośredni związek między dysbiozą a rakiem skóry.
Czym właściwie jest ten mikrobiom jelitowy?
Obejmuje całą gamę mikroorganizmów, bakterie, grzyby, wirusy, ich geny, metabolity oraz także otaczające środowisko. Mikrobiom jelitowy uznawany jest za największy narząd wydzielania wewnętrznego. Różne ilości bakterii żyją w różnych częściach naszych jelit i przyjmują inną rolę dla organizmu.
Najbardziej znane z dobrych bakterii, czyli Lactobacillus, znajdują się w jelicie cienkim, podobnie jak enterokoki. Oba są ważne dla układu odpornościowego. Natomiast większość bakterii czuje się jak w domu w jelicie grubym i są to w większości dobre bifidobakterie między innymi odpowiedzialne za wtórną absorpcję składników odżywczych oraz hamowanie procesów starzenia.
W przewodzie pokarmowym bytują także bakterie proteolityczne oraz bakterie gnilne, które w śladowej ilości nie powodują negatywnych objawów. Wręcz przeciwnie – są dobrym stymulatorem ludzkiego układu odpornościowego.
Jakie funkcje pełni mikrobiom w organizmie?
Zależności między mikroorganizmami kolonizującymi nasze jelita, zdrowiem czy też kondycją naszej skóry to jest przede wszystkim wydzielanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Wydzielanie neuroprzekaźników, syntetyzowanie witamin, wspieranie układu immunologicznego i metabolizowanie czy też trawienie substancji odżywczych dostarczanych z produktami żywnościowymi.
Okazuje się, że zaburzenia mikrobiomu jelitowego przekładają się na każdy aspekt naszego życia; zaczynając od apetytu, poprzez sen, libido czy też nawet nasze samopoczucie. Wpływa też również na umiejętność koncentracji, odporności na infekcję.
Jak możemy wpłynąć na poprawę naszego mikrobiomu?
Szczególnie dobry wpływ na mikrobiom jelit mają sezonowe owoce i warzywa bogate w witaminy, przyprawy na przykład żeńszeń, imbir działające przeciwzapalnie, strączki, produkty bogate w polifenole, na przykład borówki, fermentowane produkty, czyli wszelkiego rodzaju kiszonki, owoce morza i ryby.
Różnorodność i obfitość gatunków zamieszkujących jelita bakterii – jeśli mikrobiom jelitowy straci kluczowe dla swojego działania gatunki w organizmie mogą również rozwinąć się przewlekłe choroby. Aby zmodyfikować skład mikroflory jelitowej, chcąc wspomóc jej prawidłową kolonizację, możemy wdrożyć różne działania. I tutaj bardzo duży wpływ na mikroflory jelit ma stosowanie właściwej, odpowiedniej diety. Polifenole mają korzystny wpływ na skład drobnoustrojów jelitowych, ponieważ hamują działanie patogenów, a jednocześnie pobudzają rozwój dobrych bakterii.
Co ciekawe – nasz mikrobiom jelitowy kształtuje się daleko wcześniej niż mamy na to wpływ, ponieważ kształtuje on się w łonie matki. Mamy kontakt z płynem owodniowym, którego skład zależny jest od mikrobiomu jej jelit. To, w jaki sposób dziecko jest urodzone… Czy drogą cesarskiego cięcia, czy też naturalnie. A także czy jest karmione piersią, czy mlekiem modyfikowanym także znacząco zmienia jakby pakiet startowy bakterii i mikroorganizmów zasiedlających później nasze jelita.
Skład mikrobioty jest inny dla każdego człowieka i może się zmieniać w ciągu życia. Między innymi spowodowane to jest nawykami żywieniowymi, stosowaniem antybiotykoterapii lub też w efekcie przewlekłego stresu, którego doświadczamy. Mikroorganizmy występujące w przewodzie pokarmowym mogą również odpowiadać za dostarczanie gospodarzowi niezbędnych składników odżywczych i witamin. Badanie mikroflory jelitowej pozwala na…
zdiagnozowanie źródła zaburzeń pracy układu pokarmowego o podłożu immunologicznym
Design_Cells/shutterstock.com
Na przykład w zespole jelita drażliwego czy na wykrycie ewentualnych zaburzeń procesów trawiennych, a także analizy stanu śluzówki naszego jelita i związanego z nią układu odpornościowego.
Firma w Polsce jako pierwsza i która specjalizuje się w metodach oznaczania składu naszej mikroflory jelit wprowadziła test nanobiom. Co to znaczy, co takim testem możemy pokazać?
Badanie mikroflory jelit pozwala na ustalenie profilu bakterii u danego pacjenta, jakie typy bakterii przeważają, jak duża jest różnorodność tych bakterii oraz jaki jest procentowy udział poszczególnych frakcji. Na przykład bakterii produkujących witaminy z grupy B, bakterii zaangażowanych w produkcję serotoniny czy też bakterii chroniących barier jelitową.
Do takiego wyniku badania dołączona jest opisowa interpretacja, w której zawarte są informacje na temat tego, które z parametrów są obniżone, a które podwyższone i czym może to skutkować.
Raport taki zawiera także analizę dotyczącą wpływu prowadzonego przez pacjenta stylu życia i stosowanej diety na skład mikrobiomu. A także zalecenia dotyczące tego, co należy w nich zmienić, aby poprawić kondycję mikroflory jelitowej.
Jak przebiega test nanobiom?
Jest to innowacyjna metoda badawcza oparta na analizie mikrobiomu jelit, czyli pełnego zbioru genów wszystkich bakterii bytujących w jelicie. Materiałem do badania jest próbka kału pobierana przez pacjenta do specjalnego zestawu pobraniowego. Do wykonania badania wykorzystywana jest nowoczesna technika sekwencjonowania nanoporowego, nazywana też technologią długich odczytów. I dzięki temu możliwe jest rozróżnienie nawet blisko ze sobą spokrewnionych gatunków bakterii. Takie badanie genetyczne nanobiom pozwala na uzyskanie najbardziej szczegółowych informacji na temat składu mikrobioty jelitowej.
Kto powinien zainteresować się takim badaniem mikrobiomu? Najczęściej wykonujesz to badanie u pacjentów, którzy się zmagają z dolegliwościami takimi jak infekcje czy też bóle brzucha, nagminne wzdęcia, biegunki, ale też i zaparcia. Jeśli mają pacjenci objawy nietolerancji pokarmowych czy też objawy zespołu jelita nadwrażliwego, a także objawy towarzyszące chorobom autoimmunologicznym takim jak celiakia czy też Hashimoto. Złe samopoczucie, problemy z koncentracją, a nawet i bezsenność.
Część druga artykułu TUTAJ
Łucja Pijarczyk, firma Colabio
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na wydziale farmaceutycznym o specjalizacji kosmetologia, a także Uniwersytetu Łódzkiego i Politechniki Łódzkiej – specjalizacja mikrobiologia, higiena i jakość w przemyśle. Od wielu lat związana z branżą kosmetyczno-farmaceutyczną, swoją wiedzę zdobywała w największych polskich firmach produkcyjnych na stanowiskach w działach zapewnienia i kontroli jakości oraz mikrobiologii. Zdobywała doświadczenie w czołowych fabrykach kosmetyki białej i kolorowej. Rozwijała dział obsługi klienta medycznego opracowując oceny kliniczne, klasyfikując wyroby medyczne i prowadząc wytwórców przez rejestrację wyrobów. Prowadziła nadzór nad pełnym procesem wdrażania kosmetyków i wyrobów medycznych na rynek polski – od koncepcji, przez recepturowanie, badania, produkcję, rejestrację i wprowadzenie do obrotu.
