Dermatic.pl Aesthetic Business

Łupież – błahy problem estetyczny czy stan chorobowy

venome xxl 1200x300
, ten tekst przeczytasz w: 7 minuty
Estetyczny wygląd skóry i włosów stał się istotnym wymogiem współczesnych czasów. Włosy mają ogromy wpływ na samoocenę, pewność siebie i funkcjonowanie w społeczeństwie. Utrata lub ich zły stan wiąże się z dużym dyskomfortem i stanowi nie tylko poważny problem estetyczny, ale i psychologiczny.

dr n. biol. Kornelia Niemyska

Skóra owłosiona głowy oraz włosy są narażone na działanie licznych czynników zewnętrznych. Wpływają one bezpośrednio na kondycję włosa czy samą skórę, co znajduje odzwierciedlenie w stanie klinicznym tej okolicy. Wszelkiego rodzaju zachwianie równowagi w funkcjonowaniu organizmu czy mechanizmów w obrębie aparatu włosowego skóry owłosionej głowy świadczy o patologii.

Łupież – czy to  choroba?

Termin łupież (pityriasis) odnosi się do kilku schorzeń dermatologicznych, które charakteryzują się łuszczeniem się skóry. Według słownika Merriam–Webster termin ten został po raz pierwszy użyty w druku w 1684 roku.

Łupież to jedno z najczęściej występujących schorzeń owłosionej skóry głowy, charakteryzujące się drobnopłatowym złuszczaniem martwych komórek naskórka. Występuje zazwyczaj u osób rasy białej, rzadko u rasy czarnej. Może dotyczyć nawet 50% populacji, zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

Łupież to jedno z najczęściej występujących schorzeń owłosionej skóry głowy, charakteryzujące się drobnopłatowym złuszczaniem martwych komórek naskórka. 

Ujawnia się zazwyczaj między 10 a 20 rokiem życia, a szczyt zachorowania oraz nasilenia występuje u mężczyzn około 20 r.ż. Bardzo rzadko spotykany jest u dzieci. Łupież zwykły owłosionej skóry głowy występuje głównie między 12. a 16. r.ż., a następnie z reguły przekształca się w łupież tłusty.

Przyczyny łupieżu – kiedy i dlaczego powstaje

Etiopatogeneza łupieżu jest złożona. Obumieranie i łuszczenie się naskórka jest naturalnym procesem, który wspiera jej odnowę. Zasadniczą przyczyną pojawienia się łupieżu jest przyspieszony proces fizjologicznej odnowy naskórka, który prowadzi do skrócenia procesu odnowy keratynocytów z 28 do 7 dni. Schorzenie to może wynikać z zachwiania przepuszczalności bariery ochronnej naskórka, prowadząc do pobudzenia procesów proliferacyjnych komórek naskórka.

Jednak nadmierne złuszczanie się skóry może mieć inne podłoże. W obrazie mikroskopowym skóry z łupieżem wykryto 7 podstawowych gatunków rodzaju Malassezia: M. furfur, M. sympodialis, M. pachydermatis, , M. obtusa, M. slooffiae, M. restricta oraz mniej znane: M. dermatis, M. nana i M. yamatoensis. Malassezia to grzyby z rodziny drożdżopodobnych, które żyją w mieszku włosowym.

Pierwotnie sądzono, że sprawcą łupieżu jest M. furfu. Ale obecnie uważa się, że najczęstszym sprawcą łupieżu M. globosa i grzyb drożdżopodobny Pityrosporum ovale. Gatunki te mogą zasiedlać miejsca bogate w gruczoły łojowe, gdyż grzyb ten wchodzi w skład normalnej flory bakteryjnej skóry. Na skórze może wywołać stan zapalny mieszków.

Pierwotnie sądzono, że sprawcą łupieżu jest M. furfu. Ale obecnie uważa się, że najczęstszym sprawcą łupieżu M. globosa i grzyb drożdżopodobny Pityrosporum ovale. Gatunki te mogą zasiedlać miejsca bogate w gruczoły łojowe.

Grzyby Malassezia wykorzystują lipidy obecne w ludzkim łoju jako źródło energii do wzrostu i rozwoju. Wytwarzane podczas rozpadu trójglicerydów metabolity podrażniają naskórek i wywołują w nim stan zapalny, który sprzyja szybszemu złuszczaniu się martwych warstw naskórka.

W przebiegu łupieżu obserwuje się obniżony poziom niezbędnych lipidów w warstwie rogowej naskórka. Co w konsekwencji prowadzi do nadmiernej proliferacji komórek, zmian w procesach dojrzewania korneocytów oraz rozwoju stanu zapalnego. Na rozwój i przebieg łupieżu mają wpływ…

Czynniki endogenne i egzogenne

Do czynników endogennych zaliczyć można:

alt="łupież"
Lunarts Studio/shutterstock.com
  • zaburzenia gospodarki hormonalnej (w wyniku działania androgenów),
  • uwarunkowania genetyczne oraz emocjonalne,
  • niehigieniczny styl życia – używki.

Czynniki zewnątrzpochodne to przede wszystkim:

  • nieprawidłowa pielęgnacja, która polega na zbyt częstym myciu i czesaniu głowy,
  • częste noszenie nakrycia głowy,
  • nadmierne używanie żeli i lakierów,
  • niewłaściwe korzystanie z produktów koloryzujących
  • nadmierne wykorzystywanie elektrycznych wałków do włosów,
  • niewystarczające spłukiwanie.

Objawy kliniczne nasilają się zimą i pod wpływem zbyt suchego, gorącego powietrza.

Częstym pomijanym czynnikiem mogącym mieć związek z osobniczą podatnością na występowanie łupieżu, jest zachwianie bariery ochronnej przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi (drobnoustrojami, czynnikami o charakterze oksydacyjnym, promieniowaniem UV czy materiałami toksycznymi). Która również ogranicza utratę wody, zapewniając odpowiednie nawilżenie i integralność owłosionej skóry głowy.

Rodzaje łupieżu i objawy kliniczne

Zmiany w tym schorzeniu najczęściej lokalizują się na obszarze owłosionej skóry głowy. Według niektórych autorów łupież jest łagodną odmianą łojotokowego zapalenia skóry. Z kolei inni traktują oba te schorzenia jako odrębne jednostki chorobowe. Wyróżnia się następujące rodzaje łupieżu:

  • suchy (Pityriasis simplex),
  • tłusty (Pityriasis steatoides),
  • azbestowy (Pityriasis amiantacea).

Łupież suchy występuje w postaci drobnotrębiastych, suchych i sypkich szarobiałych łusek. Początkowo i w największej ilości występuje na szczytowej części głowy, następnie może przechodzić na okolice boczne, ciemieniowe oraz skroniowe. W bardzo nasilonych zmianach skóra pokryta jest warstwą suchych, zbitych łusek.

Łuski odpadają samoistnie lub pod wpływem czesania. Odmianie suchej  nie towarzyszy wypadanie włosów, stan zapalny czy łojotok skóry. Włosy mogą jednak wykazywać zwiększoną łamliwość.

Według niektórych autorów łupież jest łagodną odmianą łojotokowego zapalenia skóry. Z kolei inni traktują oba te schorzenia jako odrębne jednostki chorobowe.

Łupież tłusty tworzą kruche łuski o żółtawym zabarwieniu, które przypominają wosk lub tłuszcz. Występuje stan zapalny, któremu towarzyszy świąd, zaczerwienienie skóry, a nawet sączenie. Włosy ulegają ścieńczeniu i dochodzi do rozwoju łysienia łojotokowego.

Łupież azbestowy charakteryzuje się trudnymi do wyeliminowania, srebrzystobiałymi łuskami, które mają skłonność do tworzenia się nawarstwiających się, grubych struktur.

Diagnostyka łupieżu

Rozpoznanie schorzenia jakim jest łupież opiera się głównie na ocenie klinicznej chorego. W przypadku zaobserwowania drobnopłatowego złuszczania naskórka na skórze głowy należy w pierwszej kolejności zamienić środki kosmetyczne dotychczas stosowane na dermokosmetyki stosowane miejscowo (szampony, emulsje przeznaczone do pielęgnacji skóry z objawami łupieżu). Zawierające substancję czynną o działaniu przeciwłupieżowym.

Uważa się, że jeśli jeden rodzaj szamponu przeciwłupieżowego nie łagodzi objawów,  to po 4 do 6 tygodniach stosowania powinno zastosować się preparat z inną substancją. Stosując odpowiednie leczenie i właściwą pielęgnację skóry głowy i włosów, można uzyskać całkowite wyleczenie. Aczkolwiek u niektórych osób istnieje skłonność osobnicza do nawracania łupieżu.

Przy braku efektu po zmianie dotychczasowej pielęgnacji włosów i zastosowaniu szamponu przeciwłupieżowego pacjent powinien się zgłosić do dermatologa w celu podjęcia odpowiedniego leczenia. W celu wykluczenia zakażenia grzybicznego wykonuje się badanie mikologiczne (w kierunku Pityrosporum ovale, z rodzajuMalassezia).

Dodatkowo można wykonać badanie w świetle lampy Wooda, która stosowana jest powszechnie do szybkiej diagnostyki grzybicy. Ponieważ ogniska grzybicy w świetle tej lampy bardzo silnie fluoryzują. W skrajnych przypadkach zleca się badanie histopatologiczne.

Leczenie łupieżu
alt="łupież"
Leczenie przeciwgrzybicze korzeni włosów ludzkiej skóry głowy – nobeastsofierce/shutterstock.com

rozpoczyna się od zahamowania wzrostu grzyba z rodzaju Malassezia, eliminacji łojotoku i przywrócenia równowagi fizjologicznej skóry. Preparaty stosowane w tym celu dzieli się na: przeciwgrzybiczne, keratolityczne, cytostatyczne.

Produkty keratolityczne (złuszczające) zmniejszają przyleganie pomiędzy korneocytami, stosowane są do rozpuszczania keratyny oraz usuwania łusek. Bogate są w kwas salicylowy, mocznik, siarkę oraz dziegcie. Długotrwałe stosowanie tych substancji może zaburzać prawidłowe działanie bariery ochronnej naskórka, spłaszczając jej górne warstwy.

Środki cytostatyczne zwierają w swoim składzie dwusiarczek selenu i dziegcie mineralne. Substancje te działają antyproliferacyjnie oraz regulują procesy regeneracji keratynotytw. Środki przeciwgrzybiczne zawierają siarczek selenu, pochodne imidazolowe (ketokonazol), pirytonian cynku oraz cyklopiroksolaminę, która wpływa hamująco na rozwój grzybów i bakterii.

Climbazol spowalnia wzrost grzyba Pityrosporum ovale, nie niszcząc flory skóry głowy. Jego działanie przeciwgrzybicze wzmacniane jest przez ichtiol, naturalną substancję czynną, która dodatkowo ogranicza nadmiernie szybki podział komórek, a także kontroluje wydzielanie łoju. Środki imidazolowe hamują biosyntezę ergesterolu, który jest konieczny do prawidłowej budowy błony komórkowej grzybów. Siarczek selenu wpływa antyproliferacyjnie na rozwój Malassezia w mieszkach włosowych oraz komórkach naskórka.

Po zaprzestaniu stosowania środków z tymi substancjami obserwuje się często nawrót schorzenia.

Zastosowanie preparatów pielęgnujących

Kompleksowa pielęgnacja owłosionej skóry głowy pomaga w zniwelowaniu wielu uporczywych problemów (łojotoku i łupieżu), które wpływają nie tylko na wygląd estetyczny, ale i komfort psychiczny. Wiele osób chcąc przywrócić piękny wygląd swoim włosom stosuje wyłącznie pielęgnację, nakładając na nie odżywki, maski czy olejki.

Prawdopodobnie w walce z łupieżem nic nie zastąpi przeprowadzenia specjalistycznej kuracji przeciwłupieżowej. W której niezbędne będzie stosowanie silnie działającego szamponu o właściwościach przeciwgrzybiczych na zmianę z szamponem delikatnie łagodząco-nawilżającym.

Podstawą zabiegów jest odpowiednia częstotliwość mycia skóry głowy dostosowana do rodzaju łupieżu oraz odpowiednio dobrany do stanu skóry szampon. Źle dobrany szampon może doprowadzić do naruszenia pH skóry, jej nadmiernego wysuszenia albo przetłuszczania się. Co stwarza warunki do rozwoju łupieżu.

Podstawą zabiegów jest odpowiednia częstotliwość mycia skóry głowy dostosowana do rodzaju łupieżu oraz odpowiednio dobrany do stanu skóry szampon. Źle dobrany szampon może doprowadzić do naruszenia pH skóry.

Po myciu powinna zostać nałożona na nie odżywka z proteinami lub hydrolizatem białkowym do spłukiwania. Na wilgotne włosy od połowy długości najlepiej rozprowadzić olejek do włosów, który zmiękczy wysuszone łodygi. I poprawi ich strukturę, wygląd oraz co najważniejsze ułatwi rozczesanie.

Chcąc wesprzeć walkę z łupieżem stosuje się wcierki, które służą odżywieniu skóry głowy, pomagają regulować poziom sebum, a więc spowalniają jej przetłuszczanie się. Ponadto regulują poziom nawilżenia i łagodzą stany zapalne.

Peeling trychologiczny – co to jest i na czy polega?

Leczenie łupieżu warto wesprzeć odpowiednią pielęgnacją skóry głowy i włosów, w których kluczową rolę odegrają naturalne kosmetyki i produkty pielęgnacyjne. Przy uporczywym łupieżu wskazane są również kosmetyki peelingujące.

alt="łupież"
kazmulka/shutterstock.com

Peeling skóry głowy jest zabiegiem, który nie tylko pozwala pozbyć się martwego naskórka. Ale również oczyszcza, odświeża oraz poprawia ukrwienie skóry. Systematyczne peelingowanie skóry głowy przeciwdziała namnażaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych, a także w tworzeniu się stanów zapalnych. Co jest niezwykle ważne, by przeciwdziałać  powstawaniu łupieżu.

Trychologiczny peeling skutecznie usuwa zanieczyszczenia i nadmiar zrogowaciałego naskórka tworzące na skórze głowy tzw. warstwę krystalizacyjną. Odblokowuje ujścia mieszków włosowych i przywraca skórze fizjologiczną równowagę. Stanowiąc pierwszy, niezbędny krok we właściwej pielęgnacji skóry głowy z problemem wypadania włosów i łupieżu.

Peeling oparty na komplementarnym działaniu enzymatycznych i mechanicznych składników złuszczających (papaina, łupiny z pestek moreli) dogłębnie oczyszcza skórę głowy (łupież, sebum, lakiery do włosów). Zmniejszając tendencję do przetłuszczania się włosów.

Właściwości antybakteryjne peelingu regulują procesy rogowacenia naskórka, zmniejszają niekorzystną mikroflorę w obrębie łusek. I skutecznie zwalczają objawy łupieżu oraz zapobiegają jego nawrotom.

Składniki aktywne

(np. kofeina), znana z właściwości wydłużających cykl życia włosa, poprawia mikrocyrkulację skóry głowy oraz dotlenia komórki, umacniając korzeń włosa. W rezultacie wzmacnia włosy, zmniejsza ich wypadanie, łysienie oraz stymuluje i przyspiesza ich naturalny wzrost. Mocznik zapewnia odpowiedni poziom nawilżenia skóry głowy, zapobiegając przesuszeniom.

Stosowanie peelingu zwiększa przyswajalność substancji aktywnych innych preparatów używanych w pielęgnacji skóry głowy, podnosząc ich skuteczność. Peeling znacznie poprawia kondycję skóry głowy i włosów, unosząc je u nasady, nie obciążając ich i nie przetłuszczając. Drobinki peelingujące łatwo się wypłukują z powierzchni skóry głowy.

Stosowanie peelingu zwiększa przyswajalność substancji aktywnych innych preparatów używanych w pielęgnacji skóry głowy, podnosząc ich skuteczność.

Peeling należy stosować regularnie, minimum raz w tygodniu. Wykonywany minimum dwa lub trzy razy w ciągu miesiąca pomoże utrzymać równowagę fizjologiczną skóry głowy i włosów. Po trzech miesiącach (regularnego stosowania, przynajmniej raz na dwa tygodnie), można zauważyć długofalowe rezultaty. Kuracja peelingiem przygotowuje skórę głowy do właściwej dermopielęgnacji oraz przynosi najlepsze rezultaty w połączeniu z szamponami i preparatami specjalistycznymi.

Oczyszczanie za pomocą glinki

Do oczyszczania skóry głowy i włosów można zastosować glinkę marokańską lub łagodną glinkę białą. Stosowane są w celu pozbycia się zanieczyszczeń oraz powodują uniesienie włosów u nasady. Dodatkowym plusem takiego sposobu oczyszczania jest to, że może ono pomóc w zwalczaniu łupieżu i wypadania włosów. Wybór rodzaju glinki jest uzależniony od typu skóry głowy, ponieważ istnieje ryzyko, że źle dobrana może ją podrażnić.

Wybraną glinkę należy rozmieszać w przegotowanej, letniej wodzie lub dodać ją do szamponu. Kolejnym sposobem jest dodanie cukru do zmieszanej glinki i szamponu, dzięki czemu uzyskamy peeling. Następnie miksturę nałożyć na głowę, masować przez kilka minut i spłukać.

Profilaktyka przeciwłupieżowa

Po wyleczeniu łupieżu, aby uniknąć jego nawrotu należy stosować profilaktykę przeciwłupieżową. Dobre efekty profilaktyki uzyskuje w przypadku działania kompleksowego, które polega na usunięciu lub złagodzeniu wpływu czynników predysponujących, a są nimi:

  • regularne mycie włosów,
  • częste szczotkowanie (delikatną szczotką),
  • rzadsze używanie kosmetyków do stylizacji i suszarki,
  • masaż skóry głowy (nawet bez użycia olejków),
  • ograniczona ekspozycja na słońce,
  • unikanie stresu,
  • właściwa dieta: bogata w witaminy z grupy B, witaminy A i E oraz cynk, żelazo, wapń, magnez, fosfor i potas.

W przypadku zaburzeń hormonalnych zaleca się podjęcie odpowiedniego leczenia hormonalnego.

dr n. biol. Kornelia Niemyska

Doktor nauk biologicznych, wykładowca akademicki, autorka publikacji z obszaru nauk medycznych i nauk o zdrowiu.

Pobierz materiały edukacyjne
Facebook Instagram Youtube Spotify