Dermatic.pl Aesthetic Business

Czy szczepionki na covid-19 mogą powodować skutki uboczne u osób stosujących wypełniacze skórne?

venome xxl 1200x300
, ten tekst przeczytasz w: 5 minuty

Od dwóch miesięcy na świecie trwa akcja szczepień przeciw covid-19 mająca powstrzymać pandemię spowodowaną wirusem SARS-Cov-2. Równocześnie specjaliści medycyny estetycznej obserwują gwałtowne wzmożenie zainteresowań zabiegami estetycznymi. Czy istnieją jakieś korelacje pomiędzy podaniem wypełniaczy do tkanek miękkich a przyjęciem szczepionki przeciw covid-19?

oprac. Barbara Kwiecińska-Kielczyk

Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Dermatologicznej (American Society for Dermatologic Surgery ASDS) wydało wytyczne dotyczące skutków ubocznych szczepionek covid-19 u pacjentów z wypełniaczem skóry. Wytyczne zawierają dane z amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) na temat reakcji na szczepionkę mRNA i przedstawiają praktykom i pacjentom spostrzeżenia dotyczące występowania reakcji w oparciu o najnowsze dostępne dane.

Bezpieczeństwo pacjentów jest najważniejsze w praktyce dermatologicznej, a dermatolodzy posiadający certyfikat komisji poważnie traktują skutki uboczne – mówi Mathew Avram, MD, JD, prezes ASDS. – Chociaż nadal znajduje się na bardzo wczesnym etapie procesu szczepień, niniejsze wytyczne mają być pouczające i pomocne, gdy posuwamy się naprzód podczas działań naprawczych po pandemii.

Co spowodowało wystosowanie wytycznych przez ASDS?

Otóż raporty z danych FDA pokazują, że u trzech uczestników z 15 184, którzy otrzymali co najmniej jedną dawkę szczepionki Moderna mRNA-1273, rozwinął się obrzęk warg w okolicach umieszczenia wypełniacza skórnego. Równocześnie żaden z uczestników z grupy placebo nie doświadczył żadnego związanego z wypełniaczem zdarzenia niepożądanego.

Te rzadkie zdarzenia niepożądane są przejściowe i ustępują po leczeniu, takim jak doustne kortykosteroidy i hialuronidaza. Często też ustępują bez leczenia. Pacjenci stosujący już wypełniacze skórne nie powinni być zniechęcani ani wykluczani z otrzymywania jakichkolwiek szczepionek.

Jakie wytyczne dotyczące wypełniaczy skórnych i szczepionki sformułowała ASDS?

Stany zapalne wypełniaczy skórnych bardzo rzadko występują zarówno w przypadku wypełniaczy zawierających kwas hialuronowy, jak i nie zawierających kwasu hialuronowego – stwierdzają amerykańscy specjaliści. Dowody sugerują, że reakcje te mogą być wywołane immunologicznie chorobami wirusowymi i bakteryjnymi, szczepieniami (np. szczepionką przeciw grypie) i zabiegami stomatologicznymi.

Te rzadkie zdarzenia niepożądane są przejściowe i ustępują po leczeniu, takim jak doustne kortykosteroidy i hialuronidaza. Często też ustępują bez leczenia. Pacjenci stosujący już wypełniacze skórne nie powinni być zniechęcani ani wykluczani z otrzymywania jakichkolwiek szczepionek. Ci, którzy otrzymali szczepionki, nie powinni być w przyszłości wykluczani z otrzymywania wypełniaczy skórnych.

W badaniu Moderna mRNA-1273 trzy reakcje były prawdopodobnie związane z wypełniaczami skórnymi spośród 15 184 osób otrzymujących szczepionkę. Nie wiadomo, ilu uczestników badania wcześniej otrzymało wypełniacze skórne – oceniają specjaliści.

Oprócz tych wytycznych członkowie zespołu ds. wypełniaczy tkanek miękkich planują również opublikowanie wielospecjalistycznych wytycznych klinicznych dotyczących zapobiegania i leczenia zdarzeń niepożądanych związanych ze szczepionką SARS-CoV-2 mRNA spowodowanych przez wypełniacze tkanek miękkich.

Również polskie stowarzyszenia

Stanowisko w sprawie szczepień przeciwko covid-19 u pacjentów poddających się zabiegom z zakresu medycyny estetycznej wystosowało również Polskie Towarzystwo Medycyny Estetycznej i Anti-Aging, Sekcja Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego oraz Stowarzyszenie Lekarzy Dermatologów Estetycznych.

alt="szczepionki"
Flamingo Images – stock.adobe.com

Zdaniem ich przedstawicieli zabiegi z zakresu medycyny estetycznej w żadnym wypadku nie są przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia przeciwko covid-19. Chociaż wprowadzenie na rynek szczepionki przeciwko zarażeniu wirusem SARS-Cov-2 budzi u części pacjentów wiele kontrowersji.

Zarówno szczepionka COVID-19 firmy Pfizer oraz szczepionka firmy Moderna mają zdolność do aktywnego uodporniania w celu zapobiegania chorobie wywoływanej przez wirus SARS-CoV-2. Generują naturalną produkcję przeciwciał i stymulują układ immunologiczny do ochrony przed chorobą. Aktualnie dostępne dane oceniające wpływ stosowanych zabiegów medycyny estetycznej na bezpieczeństwo szczepień przeciwko covid-19 wskazują, że nie są w żadnym wypadku przeciwwskazaniem do wykonywania szczepień u pacjentów, którzy wcześniej poddawali się zabiegom z użyciem kwasu hialuronowego, toksyny botulinowej, mezoterapii, czy laseroterapii – czytamy w opublikowanym tekście.

Syndrom ASIA

Polscy specjaliści również przywołują wspomniany już przypadek trzech osób poddanych szczepieniu szczepionką Moderna, które wcześniej miały podany kwas hialuronowy. W miejscu podania kwasu hialuronowego pojawił się u nich obrzęk, zaczerwienienie i stan zapalny. Objawy te po zastosowaniu typowego leczenia ambulatoryjnego ustąpiły bez żadnych następstw. Z medycznego punktu widzenia powstałe objawy można wyjaśnić opóźnioną reakcją immunologiczną na wypełniacz – kwas hialuronowy.

Reakcję taką obserwuje się w rzadkich przypadkach u osób o pewnych predyspozycjach na skutek pobudzenia układu immunologicznego (w tym wypadku była to szczepionka). Sytuacja ta może pojawić się w dużej rozpiętości czasowej. U tych pacjentów istnieje często tego typu reakcja o charakterze immunologiczno-zapalnym również przy innych zabiegach. Syndrom ten w literaturze nazywany jest ASIA (Autoimmune/Inflammatory Syndrom Induced by Adjuvants) – mówią polscy dermatolodzy estetyczni.

Ich zdaniem zaistniały problem (3 pacjentów) wydaje się być niezmiernie rzadkim, łatwo wyleczalnym objawem. Zdarza się również przy innych procedurach medycznych. Jako grupa towarzystw naukowych zajmujących się bezpośrednio medycyną estetyczną, postanowili zatem zareagować natychmiast i poinformować o możliwości wystąpienia takiej sytuacji. Także uspokoić pacjentów i wprowadzić stosowne zalecenia dla lekarzy wykonujących zabiegi medycyny estetycznej.

Proponowane zalecenia dla lekarzy:
  • zebranie wywiadu ze zwróceniem uwagi na niespecyficzne reakcje po wcześniejszym podaniu kwasu hialuronowego,
  • odroczenie podania kwasu hialuronowego na okres jednego miesiąca od ostatniej dawki szczepionki u osób, u których istnieje podejrzenie wystąpienia skutków ubocznych,
  • poinformowanie pacjenta o możliwych skutkach ubocznych występujących niezwykle rzadko i łatwych w leczeniu,
  • informowanie instytucji nadzorujących o wystąpieniu ewentualnych działań niepożądanych.

Proponowane zalecenia dla lekarzy – odroczenie podania kwasu hialuronowego na okres jednego miesiąca od ostatniej dawki szczepionki u osób, u których istnieje podejrzenie wystąpienia skutków ubocznych.

Pacjenci z chorobami dermatologicznymi

Polskie Towarzystwo Dermatologiczne oraz konsultant krajowy ds. dermatologii i wenerologii opublikowali również stanowisko w sprawie szczepień przeciwko COVID-19 u pacjentów z chorobami dermatologicznymi. Wielu pacjentów z przewlekłymi chorobami dermatologicznymi przewlekle i długotrwale przyjmuje bowiem leki immunomodulujące lub immunosupresyjne, bądź też stosuje terapie biologiczne.

Wprowadzenie na rynek szczepionki mRNA przeciwko covid-19 stanowi istotny przełom w walce z pandemią. Aczkolwiek zdajemy sobie sprawę, że jest też powodem powstania wielu wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa szczepień. Zarówno u lekarzy, jak i pacjentów przewlekle stosujących leki oddziałujące na układ immunologiczny. Obecne stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego oraz Konsultanta Krajowego ds. Dermatologii i Wenerologii bazuje na dostępnej wiedzy oraz doświadczeniu klinicznym w zakresie szczepień na inne choroby. Aktualnie nie są dostępne żadne dane oceniające wpływ stosowanych przewlekle leków immunomodulujących na bezpieczeństwo szczepień przeciwko covid-19. Ani też nie ma doniesień na temat wpływu tych szczepień na przebieg przewlekłych chorób dermatologicznych. Jednakże konieczność przerwania łańcucha epidemicznego i zakończenia stanu pandemii nakazuje wypracowanie jednolitego stanowiska – czytamy w oświadczeniu.

U pacjentów z przewlekłymi dermatozami, w tym stosujących przewlekle leki immunosupresyjne, immunomodulujące lub biologiczne, konieczne jest zastosowanie szczepień przeciwko covid-19. W każdym jednak przypadku lekarz kwalifikujący do zaszczepienia indywidualnie podejmuje decyzję.

Specjaliści PTD uznają, że stosowanie szczepionki covid-19 mRNA BNT162b2 firmy Pfizer (i podobnej szczepionki firmy Moderna) u chorych z chorobami dermatologicznymi wydaje się być bezpieczne. A uzyskana korzyść z faktu bycia zaszczepionym znacząco przewyższa ewentualne ryzyko związane z podaniem szczepionki. Jeśli to możliwe, zalecane jest przeprowadzenie szczepienia przed włączeniem ogólnego leczenia immunosupresyjnego. Ale szczepienia można także przeprowadzać w trakcie stosowania ogólnych leków immunosupresyjnych/immunomodulujących oraz biologicznych. Należy pamiętać, że u części pacjentów przewlekle stosujących leki immunosupresyjne/immunomodulujące z powodu choroby dermatologicznej odpowiedź poszczepienna może być osłabiona. A tym samym efektywność kliniczna szczepionki może być niższa.

Uznajemy, że u pacjentów z przewlekłymi dermatozami, w tym stosujących przewlekle leki immunosupresyjne, immunomodulujące lub biologiczne, konieczne jest zastosowanie szczepień przeciwko covid-19. W każdym jednak przypadku lekarz kwalifikujący do zaszczepienia indywidualnie podejmuje decyzję, określając wskaźnik ewentualnego ryzyka do korzyści – kończą autorzy tego stanowiska.

Pobierz materiały edukacyjne
Facebook Instagram Youtube Spotify