Co znajdziesz w artykule?
Trądzik różowaty, inaczej rosacea, to zapalna, przewlekła choroba skóry, nazywana nerwicą naczynioruchową skóry. Przyczyną tego schorzenia są zaburzenia na podłożu łojotokowym oraz naczyniowym, rozwijające się najczęściej w środkowej części twarzy.
dr n. med. Anna Markowicz-Stanach
Etiologia schorzenia, podziały i klasyfikacje
Choroba ta to zespół niejednolitych objawów o różnej etiologii. Borykają się z nią osoby w średnim wieku, a dotyczy ok. 13% populacji. Występują w niej okresy zaostrzeń i remisji. Częściej chorują kobiety, natomiast mężczyźni cierpią na cięższe postacie tej choroby.
Najbardziej charakterystyczne cechy trądziku różowatego to teleangiektazje, zmiany rumieniowe, grudkowe, krostkowe oraz rzadziej zmiany przerosłe, guzkowe lub oczne. Etiologia tej choroby to najczęściej czynniki genetyczne oraz podłoże łojotokowe. Pamiętajmy również, że niektóre leki mogą go wywołać. Mowa tu o sterydach, wazodilatatorach, inhibitorach konwertazy agiotensyny, niektórych statynach.
Przez trądzik różowaty najczęściej zajęty jest nos, policzki oraz czoło i podbródek.
Na naszą niekorzyść wpływa to, że obraz jest niejednorodny, zależy od czasu trwania zmian oraz postaci klinicznej choroby. Najczęściej zajęty jest nos, policzki oraz czoło i podbródek. Przebieg jest przewlekły, nawrotowy i postępujący. Znane postacie trądziku różowatego – rumieniowa, grudkowo-krostkowa, przerostowo-naciekowa (słynny rhinophyma) oraz postać oczna i odmiana ziarniniakowa.
Najważniejsze w terapii trądziku różowatego…
to prewencja czynników prowokujących, odpowiednio dobrana pielęgnacja skóry, leczenie farmakologiczne miejscowe i ogólne oraz leczenie uzupełniające (laseroterapia). W leczeniu tej choroby bardzo istotna jest też strategia oraz przedstawienie pacjentowi planu leczenia, który jest dla niego w 100 procentach akceptowalny. Po pierwsze zapobieganie dalszemu postępowi choroby. Po drugie zahamowanie progresji zmian. Po trzecie likwidacja czynników prowokujących i nasilających zmiany, poprawa wyglądu i w ten sposób lepsze funkcjonowanie pacjenta.
Prawidłowe leczenie to dobra edukacja pacjenta. Podstawowa profilaktyka to ochrona przed promieniowaniem UV, w tym kremy mineralne z wysokimi filtrami UV. Także unikanie gwałtownych zmian temperatur (sauna, siłownia, klimatyzowane pomieszczenia, gorące kąpiele).
Nie możemy oczywiście zapomnieć o leczeniu dietetycznym. To unikanie ostrych przypraw, zbyt gorących potraw, mleka i jego pochodnych, kakao, w tym czekolady, unikanie używek takich jak alkohol oraz nikotyna.
Podstawowa profilaktyka to ochrona przed promieniowaniem UV, unikanie gwałtownych zmian temperatur.
Zabiegi, leczenie wewnętrzne i zewnętrzne
Pierwszym krokiem naszych pacjentów oraz miejscem odwiedzanym jest gabinet kosmetyczny. We właściwy sposób dobrane zabiegi mogą opóźnić rozwój choroby. Najbardziej polecane to jonoforeza, zabiegi galwanizacji, żelowe maski stymulująco-wzmacniające z witaminą C i K – szczególnie polecane dla tego typu cer – oraz maski z algami. Nie wolno poddawać takiej skóry zabiegom rozgrzewającym, a także nadmiernie złuszczającym z wykorzystaniem kwasów owocowych, kwasu salicylowego i TCA.
We właściwy sposób dobrane zabiegi mogą opóźnić rozwój choroby.
Kolejnym krokiem dla naszego pacjenta jest wizyta u lekarza. Stosowane w tym przypadku leczenie ogólne, inaczej wewnętrzne to leki – antybiotyki, retinoidy, sulfony oraz hydroksychlorochina. Najczęściej stosowane antybiotyki to tetracyklina lub limecyklina oraz metronidazol. Leki te mają silne działanie przeciwzapalne oraz bakteriobójcze. Retinoidy zalecane są i odpowiednie tylko w bardzo zaawansowanych postaciach choroby. Leczenie jest wielomiesięczne oraz obarczone bardzo dużym ryzykiem powikłań – w tym zaburzenia lipidowe, uszkodzenie wątroby, pękanie i suchość ust i skóry.
Używanie odpowiednich preparatów
Bardzo ważnym elementem jest też leczenie miejscowe, czyli zewnętrzne. Używanie odpowiednich preparatów, które zahamują rozwój choroby oraz będą działać immunostymulująco. Najważniejsze leki zewnętrzne to kwas azaleinowy, metronidazol, erytromycyna oraz imidazol. W cięższych postaciach używa się tarolimusu lub pimekrolimusu. Przed wdrożeniem takiej terapii warto zacząć od dostępnych bez recepty dermokosmetyków dostępnych w aptece. W składzie ich powinny się znaleźć glukonolakton, siarczan dekstranu lub retinaldehyd oraz bardzo pomocne bioflawonoidy.
Na szczególną uwagę zasługują dostępne bez recepty preparaty z 15% kwasem azaleinowym. Nie można go stosować w postaci rumieniowej, natomiast doskonale radzi sobie z zaskórnikami, działa przeciwzapalnie, przeciwprzebarwieniowo i oczywiście przeciwbakteryjnie. Pierwsze efekty stosowania widoczne są już po dwóch tygodniach leczenia. Na początku należy pamiętać, że może wywołać uczucie pieczenia, które jest przejściowe.
W leczeniu zewnętrznym należy bezwzględnie unikać maści i innych leków zawierających sterydy.
W leczeniu zewnętrznym należy bezwzględnie unikać maści i innych leków zawierających sterydy. Pomimo przejściowej poprawy, następuje najczęściej długotrwały nawrót dolegliwości, które ciężko leczyć.
W leczeniu wspomagającym stosuje się witaminę PP oraz – gdy pacjent cierpi na depresję – lek przeciwdepresyjny w razie potrzeby i adekwatnie prowadzoną psychoterapię.
W gabinecie estetycznym
bardzo szeroko stosowane są lasery w leczeniu trądziku różowatego. W światłoterapii stosujemy urządzenia poczynając od lampy Solux z niebieskim światłem, a skończywszy na wysokospecjalistycznych laserach.
Ważny etap leczenia to również zamykanie naczynek. Można to wykonać za pomocą elektrokoagulacji, lasera diodowego – wysokoenergetycznego, gdzie światło lasera pochłaniane jest przez barwnik hemoglobiny występującej w czerwonych krwinkach lub lasera ND:YAG Long Pulse.
Ostatni etap leczenia to biostymulacja laserowa, polegająca na naświetlaniu laserem niskoenergetycznym o odpowiednio dobranej fali miejsc chorobowo zmienionych. Terapia jest bardzo mało inwazyjna i mało bolesna. Serię takich zabiegów wykonuje się co 7-14 dni do osiągnięcia poprawy w zmienionych miejscach.
Nie możemy również zapomnieć o metodzie stosunkowo długo wykorzystywanej do leczenia pacjentów z trądzikiem różowatym – laserze IPL. Polega ona na emitowaniu fal światła o odpowiednio dobranych filtrach, które wchodzi nawet 2 mm w głąb skóry, lecząc zmiany chorobowe. Zalecana jest oczywiście seria zabiegów do uzyskania znaczącej poprawy skóry. Warto też wspomnieć o terapii fotodynamicznej, która z powodzeniem wykorzystywana jest w leczeniu rosacea.
Umiar jest kluczem do sukcesu w walce z rosacea.
Podsumowując – trądzik różowaty to bardzo niewdzięczna choroba, która dotyka naszych pacjentów. Kluczem aby ją właściwie leczyć jest zrozumienie jej etiologii oraz stosowanie tylko takich procedur estetycznych, które są dla niej zarezerwowane i polecane. Nieprawidłowo wdrożona terapia niestety tylko może pogorszyć wygląd naszego pacjenta. Umiar jest kluczem do sukcesu w walce z rosacea.
dr n. med. Anna Markowicz-Stanach
Lekarka z pasji i zamiłowania. Od początku swej drogi związana z medycyną estetyczną i anty-aging.
